MAMİY Ruslan
Çeviri: İbrahim Çetao
Psatl dergisi 3. sayı
Adige dillerinde özel isimlerin çekimleri ve oluşumları
Yazan :Mariyet Tutaris,2005 Maykop
Kitap, Adigece’nin en zor problemlerinden biri olan özel isimlerin çekimlerini açıklıyor.Yazar bu konuda başka bilim adamlarının düşüncelerini de dikkate alarak kendisinin ulaştığı sonuçları ortaya koyuyor. Kitap üç bölümden oluşmuş olup, sonunda üç ayrı ek mevcut. Birinci bölümde Yunan ve Latin kökenli özel isim ve terimleri Rusça ve Adigece veriyor. İkinci bölümde özel isimler Adigece ve Rusça açıklamalarıyla yer alıyor. Üçüncü bölümde yer isimleri bulunuyor. Adigece’yi öğrenenler ve bilimadamları için yararlanılabilecek bir kaynak.
Adigece konuşma şekilleri
Yazan :Yunus Tharkaho,Maykop 2005
Adigece’yi bilmek ile doğru olarak konuşabilmek ayrı şeyler. Konuşulan yer ve kişiye bağlı olarak konuşma usulleri de değişiyor. Kitap bu konulara dikkat çekiyor.
Saygılı konuşma, selamlaşma, soruları cevaplama, sözlü edebiyattan konuşmada yararlanılması, konuşmanın kolay anlaşılması için yapılması gerekenler ve başka birçok şeye kitapta değiniliyor. Yazar Adige edebiyat dilinin öğrenilmesi, öğrencilerin düzgün konuşmalarının sağlanması, yetişkinlerin dillerinin temiz ve duru olması konularında kitabının yararlı olacağını umut ediyor.
Adigece’de soru ve olumlu cümlelerin oluşumu
Yazan :Nuriyet Tevu, Maykop 2005
Adigece’yi soru ve yüksek sesli sözcükler, işaretler ve onlarla oluşturulan cümleler olmadan anlamak güç. Yazar kitabında bugünkü Adigece’de bunların nasıl kullanıldığını inceliyor. Soru ve yüksek ses içeren sözcüklerin yapıları özellikler gösteriyor. Sözcüğü soru ve yüksek ses haline getiren eklerin neler olduğunu ortaya çıkarmak kolay bir iş değil. Yazar bunları eksiksiz ortaya koyuyor, konuşurken ve yazarken bunların nasıl kullanılacağına dikkat çekiyor. Kitap öncelikle Kafkas dilleri üzerine çalışan bilimadamlarına yönelik. Bununla birlikte Adigece üzerine çalışan herkesinde yararlanabileceği bir eser.
Adigece,Kabardeyce ve Rusça hayvan isimleri sözlüğü
Yazanlar : Nuh Gis, Nafset Gis, Maykop 2005
Doğadaki tüm hayvanların çeşitlerini ve isimlerini eksiksiz biliyor muyuz? Her gün kapımızın önünde, kırlarda, orman ve akarsularda gördüğümüz birçok hayvanın isimlerini biliyoruz ama bilmediklerimiz daha çok. Yazar bu sebeplerle yola çıkarak 1990 yılında ‘’Hayvan isimleri sözlüğü’’nü yayınlamıştı. Mevcudu kalmayan bu kitabı Adigey Bilim ve Eğitim Bakanlığı yeniden bastırmaya karar verdi. İkincisi ilk kitaba nazaran daha zengin ve üç dilde yapıldı. Kitap salt öğrenciler için değil Adigece konuşan herkesin ve bu dili öğrenmek isteyenlerin yararlanabileceği bir eser.
Adige dillerinde dilbilimle ilgili eserler
Yazanlar: Nuh Gis, Hazes Tevu, Vunetliko Valera, Maykop 2006
Adigece,Kabardeyce ve Çerkes dillerinde bilimadamlarınca yazılanlar bir hayli fazla. Bunlardan biri lazım olduğunda nereden ise başlayacağını bilemiyorsun. Kitabı yazanlar hiçbir yazıyı atlamamaya özen göstererek şimdiye kadar yayınlanmış kitap, sözlük, makale, tez, bilimsel toplantılarda yapılan konuşmalara kitapta yer verdiler. Bilimadamlarının, tez hazırlayanların, öğretmenlerin yararlanabileceği bir eser.
Adige dilinde sözcüklerin oluşumu ve stilistik kaynakları
Yazan: Sayhat Atejih, Maykop 2006
Adigece’nin zenginliği ve sözcük oluşturma imkanları sınırsız. Genç bilimadamının kitabı bu konu üzerine. Sözcüğün gövdesi, oluşum şekli, anlamını değiştiren on ve son ekler, dilin stilistik düzeni, zenginliği gibi konulara değiniyor. Kitapta bu konu üzerine bugüne dek Adigece ve Rusça çıkan yazı ve kitaplara yer veriliyor. Kitabın sonunda –ag,-ig,-nig heceleri ile biten sözcükler sözlüğü iki dilde verilmiş. Adigece üzerine çalışan herkese yararlı olacak bir kitap.
Adigece doğru yazma kuralları
Yazan:Yunus Tharkaho, Maykop 2006
Adige yazı dilinde benzeşmeyen, uyuşmayan ve çelişen bir çok örnekler var. Adigece’nin öğrenilmeye başlandığı tarihten bu güne üzerine çalışılmasına rağmen hala belirlenmiş kurallara aykırı bir çok yazıya rastlıyoruz. Bu durum eğitimi, radyo ve televizyon çalışmalarını, kitap basımını olumsuz etkiliyor. Son 30-40 yıl içerisinde doğru yazım kuralları üzerine hazırlanmış değişik projeler üzerinde de çalışıldı. Ancak bir sonuca ve karara ulaşılamadı. Yazar bu kitabında doğru yazım kurallarını ortaya koyuyor.
Öğrenciler için Adigece
Yazan: Yunus Tharkaho, Maykop 2006
Kitap yüksek öğrenimde Adigece’nin okutulması üzerine. Adigece’nin devlet dili olması ve bu durumun yarattığı sorumluluklar dikkate alınarak eğitim politikası inceleniyor, olması gereken dersler ve konular ele alınıyor. Öğrencilere sorulacak sorular,sınav şekilleri, Rusça-Adigece ve Adigece-Rusça terim sözlükleri kitapta yer alıyor. Yüksek okul öğrencileri ve Adigece’yi öğrenmek isteyenler için yararlanılabilecek bir kitap.
Adigece’de eşanlamlı sözcükler
Yazan: Gossim Tuguj, Maykop 2006
Kitabın önsözünde: “Eşanlamlı sözcükler konuşma dilini güzelleştirip zenginleştiriyor. Konunun daha açık ve ayrıntılı anlaşılmasını sağlıyor. Kitap eşanlamlı sözcüklerin konuşma dilinin güzelliği ve zenginliğini ortaya koymadaki gücünü ortaya koyuyor. Bu nedenle konu hakkında ayrı bir kitap yazılması ve okullarda eşanlamlı sözcüklerin öğretiliş şekillerinin izlenmesi gerekli olmuştur” denmektedir.
Adigece’yi kullanan ve öğrenen herkese gerekli bir kitap.