ADİGELERİN GURURU KUKEN MURAT: ‘’KARŞILAŞTIRMALAR BİLİNÇLENMEYİ GELİŞTİRİYOR’’

SEHUTE Nurbıy
Adige Mak, 16 Ekim 2009
Çeviri: HAPİ Cevdet Yıldız

Kalmıkya’nın Rusya’ya katılışının 400. yılı nedeniyle Kalmıkya Cumhuriyeti başkenti Elista’da yapılan çok uluslu festivale Adigey Cumhuriyeti Ulusal Tiyatrosu da katıldı. AC Ulusal Tiyatrosu yönetmeni, Rusya halk sanatçısı ve Abhazya kıdemli sanatçısı KUKEN Murat (Кукэнэ Муратэ) ile bir söyleşide bulunduk.

SEHUTE: Adigey Ulusal Tiyatrosu dışında kimler bu festivale katıldılar?

KUKEN: Moğolistan, Saha-Yakutya ve Altay cumhuriyetleri, Güney Osetya, Kalmıkya ve Adigey katıldılar. Kalmıklar bizi ilgiyle karşıladılar, ilginç yerlerini ve tarihi mekanlarını bize gösterdiler.

SEHUTE: Kalmıkya kıdemli sanatçıları HAKUY Aslan ile AÇUMIJ Tembot, aynı zamanda bizim tiyatromuzda da çalışıyorlar.  “Tartuffe”piyesini Rusça olarak Elista’da sahnelediğinizi biliyorum. Piyeste kimler sahne aldılar?

KUKEN: ZIHA Melaiçet, VICIHU Mariyet, ZIHA Zavırbıy, Hakuy Aslan, Hakuy Andzavır, bu sanatçılar tiyatromuzun kıdemli oyuncuları.

SEHUTE: Murat, adını söylemedin ama oyunda rol aldığını biliyoruz. Daha başka kimlerin adını söylemek istersiniz?

KUKEN: Yaşam hızla ilerliyor. Genç oyuncularımız için bu tür festivaller bir okul işlevi görüyor. 

SEHUTE: Aktris BAT’IJ  Fatima ile biraz önce karşılaştım. Sevinçli olduğunu gördüm, bu da Kalmıkya’dan memnun döndüğünüzü  belli ediyor.

KUKEN: Bat’ıj Fatima baş rollerde oynayan oyunculardan, kendisinden memnunuz. KABIHA Anzor, CIM Zarém, JÜDE Askerbıy, ĞONEJIKO Asiyet, NEH’AY Mercanet, MERETIKO Ludmila, NEH’AY Adam, MURETE Rustam da piyeste rol aldılar.

SEHUTE: Murat, Kalmıkya festivaline katılmış olmak sizde ne gibi bir izlenim bıraktı

KUKEN: Nurbıy, ilginç bir soru sordun. Böylesine bir uluslararası festivale katıldığında sahneleyeceğin oyun konusunda çok düşünmen gerekiyor. İyi bir izlenim bırakacak mıyız, eksikliklerimiz olacak ve görünecek mi, çağın gerisine mi düşüyoruz? İnsan kendi kendisine daha başka sorular da yöneltiyor. Festivale gelen tiyatroların oyunlarını izliyor, sanatçılarla konuşuyor ve görüş alışverişinde bulunuyorsunuz. Toplulukların gelenekleri ve kültürleri ile tanışmış oluyorsunuz.

SEHUTE: Arkadaş, tanıdık sayısı artmış olarak Adigey’e dönmüş oldunuz, değil  mi?

KUKEN: Sanat adamları, yönetmenler çağdaş  dünya koşullarına ayak uydurmk için neler çektiklerini bize anlattılar. Tiyatromuz müdürü Zıha Melaiçet, öncelikli olarak, festivale katılan  tiyatroların müdürleriyle konuştu, onları Maykop’ta ağırlamak için anlaşma ve  ön çalışmalarda bulundu.

SEHUTE: Festivalde yarışma oldu mu?

KUKEN: Birincilikler için yarışmalar yapılmadı, ama sanattan anlıyorlar ve sanata değer veriliyor, insan bunu anlamakta zorlanmıyor.

SEHUTE: Biraz daha sorayım. En çok hangi ülke  tiyatrosu beğenildi, size ödül  verilmedi mi?

KUKEN: Adigey Ulusal Tiyatrosuçok  en beğeni kazanan tiyatro, ödüller de bize verildi. Bizim dışımızda festivale katılanların dil ve kültürleri birbirine yakındı. Birbirlerine kültürlerini anlatma/tanıtma uğraşıları içindeydiler. Rusya halk sanatçısı Andrey BORİSOV’a SSCB, Rusya, Yakutya devlet ödülleri verildi, Borisov Yakutya Tiyatrosu sanat yönetmeni. Yakutya Tiyatrosu’nun temsilini izledik, oyuncuların rollerine hızla adapte olduklarını, büyük bir ustalaşma içinde olduklarını gördük. Kimse ulusu adına utanmamalı, bir aşağılık  duygusu duymamalı. Yakutlar başka ulusları gözlüyor, karşılaştırmalar yapıyorlar, böylece kendi ulusal kültür ve  sanatlarını geliştiriyorlar.

SEHUTE: Tiyatro, tarih ile kültürü birbirine bağlıyor. Eksikliklerinizi ya da yapmanız gereken şeyleri belirledniz mi?

KUKEN: Nine ve dedelerden kalmış olan ulusal kültüre değer vermez ve onu zenginleştirmezseniz, her yaptığınız iş boşuna olur, Adige ulusal kültürü için çalışıyorum desen bile, yarar yerine zarar vermiş olursun. Bunu iyi ayırdetmek gerekir. Ulusumuzun yeryüzündeki diğer uluslar içindeki yeri, hakları, tiyatro bu gibi şeyleri düşünmene olanak sağlıyor. Sana değer veriyorlar mı ya da sana olan ilgi azalıyor mu? Bu tür sorular yaşam boyunca seni izliyorlardır diye düşünüyorum.

SEHUTE: Festivallerin yararlı olduklarını söylemen güzel, ama onların  bayrama dönüşmemesi için ter döktüğünüz zamanlar da olmuyor mu?

KUKEN: Hazırlıklara başlayınca ter dökmeye başladığını fark ediyorsun. Ulusunu başka uluslara daha  iyi tanıtmak için yarışmalara hazırlanman gerekiyor.

SEHUTE: Yakın döneme ilişkin programlarınızı öğrenerek konuşmamızı bitirmek istiyorum.

KUKEN: Gelecek ay, Kasım ayında Adige-Abhaz festivali cumhriyetimizde yapılacak. 23 Ekim’de ünlü oyuncu, yazar ve oyu yazarı MURETE Çepay’ın, 30 Ekim’de de ünlü yönetmen K’URAŞIN Askerbıy’ın (КIура­щынэ Аскэрбый) akşam jübilelerini Ulusal Tiyatro’muzda düzenleyeceğiz. Sanatseverleri  bu buluşmalarımıza çağırıyoruz.

SEHUTE: Güzel amaçlarınızın gerçekleşmelerini dilerim.

KUKEN: Teşekkür ederim.

Rusya halk sanatçısı KUKEN Murat fotografları >>>