Geçtiğimiz günlerde A.C. Diaspora Adigeleri ile İlişkiler Komitesi ve Basın-Yayın  Enformasyon Komitesi birlikte dönüşçüler gününe hazırlık olarak    bir yuvarlak masa toplantısı düzenlemişti. Toplantıda  en önemli gündem maddesi olarak A.C. vatandaşı olmak için diasporaya tahsis edilen 50 kişilik kotanın diasporadan hiç kimse tarafından kullanılmadığına yönelik idi.



Toplantıya katılan A.C. milletvekili bu konuyu özellikle gündeme getirmişti. A.C. Federal Göçmen Bürosu Başkanı Aleksandr İvaşin’e bu soru yöneltildi. Ancak zaman darlığından ve gündemdeki başka konular üzerindeki konuşmalardan dolayı Aleksandr İvaşin yanıtını kısa tutmak zorunda kalmıştı. Konuyla ilgili daha ayrıntılı bir biçimde konuşmak üzere A. İvaşin ile tekrar bir araya geldik.

A. İvaşin: Durum hoş olmasa da bu konuda bizim bir suçumuz yok. Kotaları istediğimiz gibi değiştirmek ya da düzenleme imkanına sahip değiliz. Diasporada yaşayan Adigelerin vatandaşlık almalarına yönelik federal konunun kota uygulaması getirdiği yıl 2002’dir. Her kurucu cumhuriyetin istek formlarını hazırlamasıyla dönüş yapacakların sayısı ortaya çıkıyor. Adigey’in kotaya tabi olduğu yıl 2004’tür. İlk yıl 50 kişilik kota tahsis edilmişti. 2005’te bu sayı 100’e ulaşmıştı.2006’da ise 150 kişiye vatandaşlık verme imkanına sahiptik. Diasporanın yanında eski Sovyetler Birliği ülke vatandaşları da kota dahilinde sayılıyordu. Geçen yıl diasporadan gelenlerin vatandaşlığına yönelik federal kanunda değişiklik yapılarak eski Sovyetler Birliği’nden gelenlerin kota sayısına dahil olmadan vatandaşlığa kabul edilmeleri kararlaştırıldı. Geçen yıl diasporadan A.C. vatandaşlığı için 48 kişilik başvurudan kaynaklanarak bu yılki kotanın 50 olması konusunda A.C. Hükümeti istekte bulundu. Bu kota isteği R.F. tarafından kabul edildi. Ancak bu istek henüz uygulamaya geçmeden 6 Ocak 2007’de federal yasada tekrar bir değişiklik yapılarak eski Sovyetler Birliği ülkelerinden dönecekler tekrar kota sayısına dahil edildi. Bu esnada vizesi olmayan ve kota tahsisi olmadan gelenleri kotadan saymak zorunda kaldık.Hoşumuza gitmese de şimdilik kota uygulaması değiştirilmiyor. Bundan dolayı bu yılki kotaya dahil olamayanlar için onları 2008 yılı kotasına dahil etmek üzere Ağustos ayı sonlarına kadar gerekli evrakları tanzim edeceğiz.

Xh. Nefset: Kota objektif kriterlere göre mi belirleniyor, bundaki ölçüt nedir?

A.İvaşin: Bunu bende vurgulamak istiyorum. Diasporadan gelip dönüş yapanların vatandaşı olmak istedikleri cumhuriyetin ekonomik durumunun demografik yapısını,sosyal imkanlarını ve vatandaşlığa kabul edilecek insanlara gerekli imkanların sağlanıp sağlanmayacağı ile başka pek çok alandaki kriterler dikkate alınarak kotalar belirleniyor. Eğer geri dönenlere gerekli alt yapıyı sunmakta imkanlarınız yetersizse size tahsis edilecek kota da o derecede az olacaktır. A.C.’deki doğum oranının ölüm oranından az olduğu düşünülürse 50 kişilik kota çok azdır. Daha çok dönüşçü kabul edebilirsek bu çok iyidir.Ancak arzu etmesek de imkanlarımız ölçüsünde kotayı doldurma imkanına sahibiz.

Xh. Nefset: Adige dönüşçülerden söz edecek olursak…

A. İvaşin: Kotaya dahil olan ve olmayan 2004 yılında diasporadan 10 Adige Adigey’e dönüş yaptı. 2005’te bu sayı 17,  2006’da 29 Adige idi. Bu yıl belirli bir zaman diliminde Adigey’de bulunmak isteyen 3 müracaat vardı. Bunların istekleri de yerine getirildi. Bu yılki kotaya dahil olmamış 2008 yılı için kota tahsisi almak isteyen şuan itibarı ile 8 kişi vardır. Bunların hepsi dönüşçüdür. Bu gibi sorunlarla sadece Adigey’in karşılaşmadığını burada belirtmek istiyorum. Adigey’den daha çok dönüş talebi ile karşı karşıya kalan Kabardey-Balkar ve Karaçay-Çerkessk cumhuriyetlerinde de buna benzer sorunlar var. Üzüntü verici bir durum olsa da ata topraklarına dönmek isteyenlerin diğerlerinden ayrıcalığı yok. Bütün dışardan gelenleri federal yasa aynı kefeye koyuyor. Bundan dolayı ilgili bütün kurumların yardımlaşmasıyla açık tekliflerimizi Devlet Duma’sına iletmemiz lazım. Göçmen kanunları gelişmelere paralel olarak sıkça değiştiriliyor. İsteklerimizin dikkate alınıp, gerçekleşmeyeceğini kimse bilemez.

Söyleşinin sonunda dış ülkelerden gelenlerin belli bir zaman diliminde burada yaşamalarını sağlayacak belgelerin hazırlanması için gereken işlemler konusunda A.C. Federal Göçmen Bürosu Başkanı'ndan bilgi aldık.