20’nci yüzyılda yaşamış Adige eğitimcilerine ilişkin
“Шаги к рассвету” (Aydınlığa doğru adımlar) adlı sergi
(къэгъэлъэгъон),
dün, 26 Ocak günü AC Ulusal Müzesi’nde (Адыгэ
Республикэм и Лъэпкъ музей) açıldı.
Sergiyi düzenleyen Mariyet Kuday’ın (Къудэе
Марыет) açıklamasına göre, sergi, 19’ncu yüzyıl sonu
ile 20’nci yüzyıl 30’lu yıllara değin Adigelerin
eğitim çalışamalarını ya da izledikleri yolu
genişliğince ortaya koymayı amaçlamıştır. Kafkas
Savaşı Adigelere yıkım getirmiştir. Adige ulusunun en
başta gelen sorunu dil ve kültürünü unutmaması idi. O
dönemlerde yaşamış ilk Adige eğitimcileri (просветительхэp)
yazı, uluslarını ve tarihlerini öğrnmek doğrultusunda
ciddi çalışmalarda bulundular.
Sergide Adige eğitimciler tarafından gerçekleştirilmiş
200 kadar çalışma örneği yer almıştır. Bunları görmek
için çok sayda kişi müzeyi ziyaret etti. Ziyaretçiler
arasında biliminsanları, öğretmenler, Türkiye’den
dönüş yapmış soydaşlarımız, ünlü Adige eğitimcilerin
akrabaları da bulunuyordu.
Sergi açılışına geleni ziyaretçiler AC Kültür Bakanı
Birinci Yardımcısı Anfisa Vasileva sergi
açılışına gelenleri selamladı. Adigelerin
kültürünü, Adige ulusunun içinden yetişmiş
böylesine ünlü eğitimcileri gençlerimize göstermek
için bu gibi sergilerin anlamı büyüktür. Görev
tam zamanında yerine getirilmiş oluyor. Bu bakımdan
Müze çalışanlarına da teşekkür ediyorum” dedi.
Mariyet Kuday: “Sergiyi
ünlü Adige eğitimci Hangerıy’ın (Хъанджэрые) 200’ncü
doğum yıldönümü nedeniyle açmış bulunuyoruz. Sergide
Sovyet iktidarının kuruluş yıllarında yaşamış Adige
eğitimciler, Türkiye’den gelip öğretmenlik
yapmış aydınlara geniş bir yer ayrılmıştır. Onların
kullanmış oldukları okul kitaplarını da sergiliyoruz.
Adigelerin Arap ve Latin hafleriyle Adigece yazdıkları
dönemler de yaşanmıştır. Bunların örneklerini
sunuyoruz. Sergide Adige bilimine katkıda bulunan
herkesi tanıtmayı isterdik, ama çok kişiye ilişkin
yeterli bilgilere ulaşamadık. Bunlar ve haklarında az
bilgimiz bulunan eğitimcilerimize ilişkin
çalışmalarımızı sürdürüyoruz”.
Mariyet’in açıkladığına göre, sergide Adige kadın
eğitimcilere ilişkin bir bölüm de var. Kadın bölümü,
ilk kadın oyun yazarı Dolethan Natho (Натхъо
Долэтхъан) ile Adige ulusun kültürünü koruma içerikli
çalışmalarıyla bilinen Minkutase Azemat
(Азэматэ Минкъутасэ) anısına açılmıştır.
Toplantıda biliminsanı Ruslan Mamıy,
Türkiye’den dönüş yamış soydaşımız Necdet Meşfeşu-
Hatam- (МэщфэшIу Нэдждэт) ve başkaları da söz alıp
birer konuşma yaptılar. Konuşmacılar özellikle bir
noktayı vurguladılar:Adigeler ne denli zor bir yol
izlemiş olsalar bile, dil ve kütürlerini korumayı
başardılar. Onur duymamak elde değil. Bu olumlu
geçmişi, ünlü eğitimcilerimizi asla unutamayız.
Gelecek kuşaklara bu yapıcı örnekleri yeterince
iletmemiz, bu görevi daha yetkin bir biçimde ilerilere
taşımamız gerekir.
|