İtalya Baş Konsolosu
olarak Krasnodar’a gelen Perpaolo Lodigiani 17
Aralık 2008’de Adigey’i de ziyaret etti ve AC Devlet
Başkanı Aslan Thak’uşın’ın konuğu oldu. Üst
düzey AC yetkililerin de katıldığı görüşmede
Devlet Başkanı Lodigiani’ye hitaben şu konuşmayı
yaptı:
“Adigey ile İtalya’nın
benzer doğaları, birer eski tarihleri var, her iki
ülke halklarının karakter ve gelenekleri de
birbirine benziyor. Ekonomik ilişkiler bağlamında
konuşursam, İtalya’da üretilen sanayi ürünlerinin
Adigey’de de iyi bilindiğini ve arandığını
söylebilirim”.
Perpaolo Lodigiani
İtalya’nın ticari ve ekonomik ilişkileri üzerine
yapılan çalışmaları düzenleyen ve yürüten biri. Rusya
ile İtalya arasında imzalanan Konsolosluk Sözleşmesi
gereğince, Konsolos, iki ülke arasındaki ticari,
ekonomik, kültürel ve bilimsel ilişkileri
geliştirmekle görevli biri. Konsolos, Krasnodar
dışında, Güney Federal Okrugu içinde yer alan birimler
olan Stavropol Kray, Adigey, Dağıstan, İnguşetya,
Kabardey-Balkarya, Kalmıkya ve diğer bölgelerde de
çalışmalarını sürdürüyor.
Baş konsolosun Kuzey
Kafkasya’da görevli olduğu dört yıl içinde İtalya ile
Krasnodar Kray arasındaki ticaret hacmi on misli gibi
bir artış gösterdi ve bir milyar Euro’ya ulaştı.
Adigey’i de unutmamak gerekir. Geride bırakmakta
olduğumuz 2008 yılında pirinç ekiminin
yaygınlaştırılması için İtalya’dan 40 milyon Ruble
üzeri bir yatırım sermayesi sağlandı. Bu parayla
Krasnogvardeysk rayonunda 800 hektar (8 bin dönüm)
pirinç ekeceğiz. Başkan Thak’uşın’ın açıklamasına
göre, şu an 2 bin 500 hektar (25 bin dönüm) alanda
pirinç ekilmiş durumda, ancak ekilmeyi bekleyen daha
20 bin hektar (200 bin dönüm) gibi büyük bir arazi
var. Bu yerleri de ekime açmak için İtalyan iş
adamlarının davet edilmeleri düşünülüyor. Adigekale
kentinde kurulmuş olan yeni pirinç fabrikasının da,
kuşkusuz pirinç ürününü işleme, dolayısıyla pirinç
ekimini yaygınlaştırma işinde bir yararı
olacaktır.
Konsolos da, Adigey ile İtalya arasındaki ekonomik
ilişkileri geliştirmek için elinden geleni yapacağı
sözünü verdi.
Ulusal bir dansımız “Zığetlat”ı (Зыгъэлъат) İrina
Mamsır,
Saniyet Alıberd, Murat Sihu ve AC kıdemli
oyuncusu Baturay Şaguc sundular. Baturay Şaguc,
”Nalmes”de oynamak için Türkiye’den Adigey’e gelmiş
bir gencimiz. Uzayda uçuyormuş gibi anlatılamaz bir
sevinç içinde, bu gencimiz tüm özlemlerine
kavuşmuş gibi. Katlandığı onca zorluğu sanki unutmuş
gibi, geçmişten söz etmek bile istemiyor. Adigece’yi,
Rusça’yı ve dansları öğrenmek, ulusuna yararlı olmak
ve ulusal birlikteliği her şeyin üstünde tutmak
isteyen bir gencimiz o.
Şönt’ıpları (davul, darbuka)
“konuşturan” sanatçılarımız ise Mos Thağepsev,
Murat Aç’eğu, Halim Zubayıl, Sıhatbıy Berzeg, Baturay
Şaguc idiler. Sizi sanki Kafkas Dağlarının karlı
doruklarında dolaştırıyorlar ve sizi de dağlardaki
danslarına katıyorlarmış gibi bir hava esiyordu koca
salonda. Ellerindeki çiçek demetleriyle yerlerinde
oturamayan gençler ve çocuklar, çiçekleri oyunculara
sunmak için sahneye koşuşuyor, fırsat buldukça da
çiçekleri oyunculara uzatıyorlardı.
En çok alkışlanan gösteriler
içinden toplu danslar ve Asker Ğuç’etl’in
(Гъук1эл1 Аскэр) kamalarla yaptığı danstı. RF kıdemli
sanatçısı Asker Ğuç’etl’in, ağzı ve dişleri ile
tuttuğu 11 kamayı ustaca yere çakışını gördükçe,
sanatçılarımızın dünya ölçülerinde bir başarıya imza
atmış olduklarını artık anlayabiliyordun.
AC kıdemli sanatçıları İrina Dıhu ile Adam
Bahuko’nun “İslamıy” dansı doyumsuzdu ve
kendine özgü bir güzellikteydi. Bjıhakoyaç’e
köyünden Aminet Ç’ermıt ile kız arkadaşı
Yana Lebed, ikisi birlikte dinletiye gelmişlerdi,
ikisi de birer hekim. Aminet Ç’ermıt “İslamıy” oyunu
tutkunu biri, oyunculardan İrina Duğ’a bir
buket çiçek sundu.
“Abhaz kutlama/karşılama dansı”
ile Adige ulusal dansı “Tlepeç’as”dan
(Лъэпэк1ас) geliştirilen ve Mıhamed Kul
tarafından düzenlenip sahneye uyarlanan yeni bir dans
ile, Aslan Hocey tarafından Nart destanından
esinlenilerek günümüze uyarlanan ve “Nalmes”
tarafından oynanan bu iki dansa hemen bütün
oyuncular katıldılar. Anjela Hakuy (Хьакъуй
Анжелэ), Nalbek Thak’umeş (ТхьакIумэщэ Налбек),
Murat Seauh (Сихъу Муратэ), Saniyet Alıberd
(Алыбэрд Саныет), Ali Staşü (СтIашъу Алый),
Ruslan Aşın (Iэшъынэ Руслъанэ), İrina Duğ
(Дугъ Иринэ), Adam Bahuko (Бахъукъо Адамэ) ve
daha başkaları da oyunlarda başı çekenlerden.
Oyunculara ilişkin daha fazla
konuşmak için vaktimiz çok. Beğenilmeyen oyuncular da
çıkmıştır, biliyoruz;önümüzdeki günlerde ulusun
tarihi, gelenek ve görenekleri, üstün sanatı ve
bunlara ilişkin verilerden ilerleyerek, gazetemiz
okuyucularını “Nalmes”de gerçekleşmiş olan değişimler
konusunda bilgilendirmeye çalışacağız.
İzleyici değerlendirmeleri…
(ЕплъыкIэхэр, еплъыкIэхэр...)
Krasnodar’da sunulan gösteri “Mefeç’ vıc-huray”
(МэфэкI удж-хъурай)
oyunu ile sona erdi. Gösteri öncesinde ve aralarda
birçok kişiyle görüştük. Beden eğitimi, spor ve turizm
üzerine eğitim veren Kuban Devlet Üniversitesi rekörü,
Prof. Dr. Ahmet Sultan (Ахъмэт СултIан),
Krasnodar Kray Federal Mahkemesi yargıcı Oleg Met,
”Nalmes” dostları Askerbıy Hut (Хъут
Аскэрбый), Murat Çınazır (Чыназыр Муратэ),
Kadir Ç’ale (КIалэ Къадыр), Aslan Yaneko
(Янэкъо Аслъанэ), Kaleş’ave Lıhuj (ЛIыIужъу
Къэлэшъао), AC kıdemli sanatçısı, dinletide iki şarkı
okuyan Sim Kuyş’eko (Къуйшъэкъо Симэ), ünlü
yönetmen Askerbıy K’uraşın (КIуращынэ Аскэрбый)
ve daha başkalarının görüşlerini aldık, hepsi de
dinletiyi başarılı buldu.
Yablonovski’den gelen öğretmen
Zarina Nepsev, ”Nalmes”in başarılı
topluluklarımızın en başında geldiğini söylüyor.
Tolyattili (Тольятти) Ludmila Koroleva bir
tiyatro çalışanı. İzlediği topluluklar içinden
“Nalmes”e ayrı bir değer biçiyor. “Oyuncular hızlı
ve çevikler, güzel bir oyun koyuyorlar, mesajlarını
size ulaştırmayı da başarıyorlar” diyor.
“Nalmes”, mükemmel bir gelişim çizgisini yakalamış”
diyor Kuban Kazak Korosu dansları
usta çalışanı Valentin Zaharov. “Oyuncular
‘mükemmel’ bir biçimde hazırlanmışlar. Ben de danslar
düzenleyen biriyim, “Nalmes”in gösterisinde ilgimi
çeken ve not ettiğim çok şey var. “Nelmes” genç
yeteneklerden oluşturulmuş bir topluluk, gittikçe de
yetkinleşiyor. Kazak Korosu ile “Nalmes” iki dost
kuruluş, bu candan ilişkiyi kimsenin bozmasına göz
yumamayız. “Nalmes”in yeni yılını şimdiden kutluyorum”
diyor V. Zaharov.
“Nalmes”in Müdürü Azmet Baste, sanat yönetmeni
Mıhamed Kul, baş oyuncu Aslan Hocey
(Хъоджэе Аслъанэ), oyuncular Anjela Hakuy
(Хьакъуй Анжелэ), Aydemir Nenıj (Нэныжъ
Айдэмыр), Halime Zubayıl (Зубаил Хьалимэ)
ve başkalarının anlattıkları, bütün bunlar, ”Nalmes”in
gelişimini sürdüreceğini belli ediyor.
Gösteri Merkezi’nden (Унэшхо) ayrılıp anayola
çıkacağımız bir sırada bir genç kız gurubuyla
karşılaştık, kızların aceleleri de yoktu. ”Beğenmediğim
bir oyunu yoktu topluluğun. “Nalmes” bizi sevindirdi”
diyor soyadını sormadığım Zalina. “İlk kez
“Nalmes”i ve bir
Adige
(Çerkes) topluluğunu izledim,
Adige
danslarını,
Adige
kostümlerini gördüm ve bunların ne denli güzel şeyler
olduklarına tanık oldum. Topluluğun yeni yılını daha
şimdiden kutlamak isterim”
diyor Zalina.
YEMITIL Nurbıy (ЕмтIылъ
Нурбый).
(*) Tırğetave –Milat öncesinde yaşamış olan
Adige
Sindika Krallığı Kraliçesi. Bir Adige Meot
(Мыут1)
şefinin kızı idi. Yaşamı için bkz.
“Sindika”-Vikipedi, internet.
|