YEMT’IL Nurbıy
Adige Mak, 11 Şubat 2009
Çeviri: HAPİ Cevdet Yıldız
Yaşadığımız günlerin sorunları ve ekonomik kriz derinleşmiş olsa da kültür ve sanatı geliştirmek, yaşamsal önemde bir gereklilik, bu görevi aksatmamak, cumhuriyetimiz yöneticilerinin başta gelen sorumluluklarından biridir. Adigey Kültür Bakanı ve AC kıdemli sanatçı Tletser Adam’ın düzenlediği basın toplantısına gazetelerimiz, televizyon ve radyolarımız muhabirleri katıldılar. Bakan Tletser, yardımcısı Ş’evapts’eko Aminet, şube müdürleri Şhalaho Svetlana ve Şevgen Bel 2009 yılına ilişkin çalışma programını ve gelecek yıllara ilişkin hedeflerini açıkladılar, yöneltilen soruları da yanıtladılar.
Adam Tletser, bu yıl AC Ulusal Müzesi’nde düzenlemiş olduğumuz ilk sergi eğitim ve Adige tarihi üzerineydi, sergide Adige Ulusal Müzesi’nden alınma bazı örnekleri gösterime sunduk. “Leğonak” adlı Maykop fotoğraf kulübünü de AC Ressamlar Birliği’nin 30’uncu kuruluş yıldönümü sırasında kurduk” dedi.
Mart ayında Rusya bütününde Kültür Emekçileri Günü kutlanacak. Bakan Adam Tletser, bu bakımdan filarmoni, tiyatro ve topluluklarımızın çalışmalarını ilerletmeleri için, kültür ve sanat insanlarını kapsayacak bir büyük toplantı düzenleneceğini açıkladı.
AC Kültür Bakanlığı şube müdürlerinden Şevgen Bel, Adigey ressamlarının yapıtlarının yer aldığı bir sergi açıldığını, genç sanatçıların eğitilmeleri için çalışıldığını, AC Ressamlar Birliği Başkanı Huaj Ramazan’ın Rusya Ressamlar Birliği genel toplantısına katıldığını belirtti.
Oyunlar ve yeni yayınlar
AC Devlet Rus Dramatik Tiyatrosu baş yönetmeni değiştirildi. Kültür üzerine Krasnodar’da üst bir eğitim almış olan Roman Koçerga baş yönetmen yapıldı.
Zıha Melaiçet başkanlığındaki AC Ulusal Tiyatrosu, yönetmen Şhatum Anzavır’ın sahneye uyarladığı “Dengi, Dengi, Dengi” (Para, Para, Para) adlı oyunu Rusça olarak Maykop’ta vizyona soktu. AC tiyatrolarına iyi yönde adım attırılmaları, değişiklikler yapılması konusunda AC kıdemli kültür emekçisi ve Bakanlık şube müdürü Şhalaho Svetlana görüş belirtti. Sahnelenecek oyunların adlarını bildirmedi, sadece yoğun bir çalışma yürütülmekte olduğunu açıklamakla yetindi. AC Müzikal Oda Tiyatrosu sanat yönetmeni, RF kıdemli sanat emekçisi Süleyman Yunıs AC Ulusal Tiyatrosu ile birlikte çalışıyor, oyun yazarlarının yazdıkları ile ilgileniyor ve en kısa bir sürede iki oyun sahnelemeyi de hedeflemiş bulunuyor.
Moskova’da bulunan “Школа современной пьесы” (Modern Piyesler Okulu) yönetmeni hemşehrimiz Beğ Said bugünlerde Adigey’e çağrılacak, onun yaratıcı yeteneği dünyaca biliniyor, bu konuda kendisiyle görüşme yapılacak, yönetmen ayrıca Adigey tiyatrolarının çalışmalarına da katılacak.
Şhalaho Svetlana’nın Adigey tiyatrolarına ilişkin olarak Maykop’ta yayınlanmış olan yeni kitabı henüz okuyucuya ulaşmış değil, yine de sevindirici bir oluşum. Kitap politik ve toplumsal açıdan anlamlı bir yapıt. Bakan Tletser Adam ve gazeteciler bu yeni kitabı nedeniyle Şhalaho Svetlana’yı kutladılar.
“Adigey’in Kültür Örnekleri” (Адыгеим икультурэ ихъарзынэщхэр) adlı kitap biliminsanları, okullar ve tüm Adigey insanları için ilginç karşılanacak bir yapıt. Kitabın hazırlanması ve yayınlanması gibi konularda Tletser Adam, Ş’evapts’eko Aminet, Çemışö Ğazıy ve başkaları da yardımlarını esirgemediler.
Jübileler ve dinletiler
Bakan yardımcısı, RF kıdemli sanat emekçisi Ş’evapts’ko Aminet yayın işleri, kütüphanecilik ve ulusal el işlerini üretme, kültür evlerini inşa ve yenileme (onarım) konularında konuştu, ancak övgü ve abartıya kaçmadan gerçek durumu ortaya koymayı amaçladığını da belirtti.
Ulusal bestecimiz Thabısım Vımar eğer yaşıyor olsaydı bugün 90 yaşında olacaktı. V. Thabısım adlı AC Sanat Kolleji 50 yıldan beri eğitim veriyor. Ünlü bestecimizin yaratıcılığı üzerine bir dinleti AC Devlet Filarmonisi tarafından hazırlanıyor.
Rusya SFSC kıdemli sanatçısı, AC halk oyuncusu, oyun yazarı ve RF Yazarlar Birliği üyesi Murete Çepay (Мурete Chepay ) bu yıl 70 yaşına bastı. Yıldönümü kutlaması Bakanlık tarafından düzenlenecek. Ünlü besteci Nehay Aslan yönetiminde Adige sanat müziği konulu bir çalışma da sürdürülüyor.
Bu arada gençlere yönelik akşam toplantıları, sanatsal, tarihsel ve uyuşturucu ile mücadele konulu film gösterileri de düzenlenecek. Filarmoni’nin senfoni orkestrası dünyaca ünlü orkestra şeflerini ağırlayacak. Zaferin 65’nci yılı nedeniyle yaşama ilişkin görevler anlatılacak ve yerine getirilecek. Bakanlıklar geçmişi anımsatıcı, tarihi doğru olarak kitleleretanıtma içerikli toplantı ve dinletiler düzenleyecekler.
Önde duran sorunlar nelerdir?
Toplantıda komşu Krasnodar Kray ve kardeş cumhuriyetlerin kültür adamlarının birlikte çalışacakları da basın toplantısında açıklandı. Ekonomik ve finansal sorunların büyüdüğü bir ortamda, cumhuriyet ve rayon yöneticilerinin birlikte çalışmaları, 131 nolu Rusya yasasının yarattığı engeller ve başka sorunlar da görüşüldü. Ünlü topluluklarımız “Nalmes” ve “İslamıy” Rusya’da ve diğer ülkelerde gösteriler sunacak, programlarında yenilikler yapaaklar. “Къэгъэгъэштахьэр” (Kegegeshtaher/Çiçek Yarışı) adlı ulusal gün için Adige-Abhaz tiyatrolarının “Кавказский меловый кругыр” (Kafkas Tebeşir Dairesi) adlı II’nci Dünya Festivali, Adigelerin Yeni yılı karşılamaları konulu akşam toplantısı, vb birliktelikler düzenlenecek.
Kadro sorunları ise umut verici değil. Oyuncular ücretleri düşük buluyor, işten ayrılıyorlar. Kütüphaneler ise kendi elemanlarını okutmak istiyorlar. Cumhuriyet Sanat Koleji’nde açılan bir bölümde kütüphaneler mensupları okutulacaklar. Tiyatroda yeni oyunlar sahnelenecek. Güzel bir gelişme, ancak bu oyunların köylerimizde yeterince izlenmekte olduklarını da söyleyemeyiz. “Nalmes” ve “İslamıy” toplulukları dünyaca tanınıyorlar, ama bu tür topluluklar köylerimizi hala teğet geçiyorlar gibi.
Eksiklikleri giderme anlamında “Gezici tiyatro ve topluluklar” diyebileceğimiz yöntemler de bakanlıklarca denenecek. Kültür Bakanı Tletser Adam araçlarla köylere gidilip kültür geceleri düzenleneceğini söyledi. Sovyetler döneminde o tür dinletiler ve oyunlar köylerimizde sıkça düzenleniyordu. Günümüze ilişkin kültür çalışmalarına gazetemiz -Adige Mak- sayfalarında yer verilecektir. Adigey Devlet Başkanı Aslan Thak’uşın ile Başbakan Murat Kump’ıl da kültür adamlarını izliyor ve destek veriyorlar.