(Abhazca: Омар Беигәаа; d. 1901, Düzce – ö. 26 Şubat 2001, İstanbul),

Abhaz araştırmacı yazar, şair.

Sohum yakınlarındaki Abjakua bölgesinden 93 Harbinde (1878 Tehcirinde) Osmanlı topraklarına göçen Abhaz Beygua ailesinin bir ferdi olarak, Düzce’nin Hacısüleymanbey (Efteni) köyünde doğdu. Babası, 93 muhaciri Beygua Hasan’ın oğlu Beygua Bayram, annesi ise Şamha Mıkıd hanımdır. Soyadı olan Büyüka kelimesi Beygua aile adının Türkçeye uyarlanmışıdır. Etnik olarak kendini “Akuatuı psıwaup” (Sohum Abhazı) biçiminde adlandırır. Üçü erkek olmak üzere dört çocuk babası olan Ömer Büyüka’nın oğullarından biri ünlü spor yazarı Şansal Büyüka’dır. Kabri Üsküdar Mihribat Mezarlığı’ndadır.

Eğitim ve Hizmetleri
İlk eğitimini Kur’an ve İslam bilgileri konusunda alan Büyüka, o dönemde Arap harfleri ile oluşturulan Abhazca yazmayı da öğrenmiştir. TBMM hükûmetinin Düzce’de kurduğu Medaris-i İlmiye okuluna gitti, bu okulun kapanması üzerine bir süre İdadi Mektebinde okuduktan sonra açılan bir orta okulu bitirir. Yüksek öğrenimini 1930 yılında İstanbul Yüksek Orman Mektebinde tamamlayarak Anadolu’nun çeşitli yörelerinde çalıştı, Orman Baş Müfettişliğine yükseldi, aynı görevdeyken 1964 yılında emekli oldu.
Çalışmaları

Filolojiye olan yakın ilgisi onu Türkçe ve Abhazca dışında Arapça, Farsça, Fransızca, Almanca ve Rusça’yı da öğrenmeye sevk etmiştir. Abhazca dışında diğer Kafkas dillerinden birçoğunu da bilen Ömer Büyüka’nın çalışmaları daha çok Abhaz dili ve mitolojisi (Nart destanları) üzerine yoğunlaşmıştır.

Birçok dergide Kafkasya ve Kafkas dillerine ilişkin araştırmaları ve şiirleri yayımlandı. Anavatanı Abhazya’da hakkında belgeseller hazırlanan, ismi caddelere konulan yazara 1991′de Abhazya Cumhuriyeti Hükümeti tarafından “Dırmıt Gulya Devlet Ödülü” verildi.

Yayımlanmış Olan Eserleri
Abhazca Duvar Takvimi (1969)
Abhaz Mitolojisi Anaç mı? (İstanbul, 1971)
Hazreti İbrahimle Awubla ve Kafkaslılar (İstanbul, 1975)
Kafkas Kaynaklarına Göre İlk Yaratılışlar -İlk İnsanlık- Kafkas Gerçekleri (2 cilt, İstanbul, 1985-86)
Асҭампылтәи Аҧсуа Бжьы / Astampıltıy Apsıva Bıjı (İstanbul’daki Abhaz Sesi) (Abhazca şiirler, Sohum, 1992)
Kafkas Aahları (Türkçe şiirler, İstanbul, 1992)
Abhaz Tarihinin İskeleti (İstanbul, 1992)
Abhazca İlk Dil mi? (1994)

Henüz Yayımlanmamış Olan Eserleri
Abhazca’nın etimolojik sözlüğü (3 ciltlik)
Abhazca’nın Grameri
Warada -Abhaz İliadası- (şiirler, 15.000 beyitlik bir çalışma)