YEMUZ Nevzat Tarakçı

Nexıj[1] tanırım; bilgi, birikim, hoşgörü ve tevazusuyla toplumuna model olan.
Nexıjlar tanırım; bakışı, duruşu, sesi ve nefesiyle çevresine güven veren.
Çok nexıj tanıdım; önder, lider, tarih hafızası, kültür aynası…
Çok nexıjlar tanıdım; sevgi dolu, toplumunu sıcacık kucaklayan, herkesçe sayılan, sevilen…

ÖYLE “NEXIJ” LAR DA TANIRIM Kİ…
Ama öyle nehıjlar da tanırım ki insana, “Keşke tanımasaydım!” dedirten.
Kendisini hep thamade[2] sanan.
Koca bir ömrü şişkin egosuyla hata sarmalında tüketen.
Sevgi ve samimiyetten uzak, bilgisiz, birikimsiz, mutsuz, huzursuz, hazımsız…
Toplumu kucaklamak bir yana; sınır tanımaz egosu, tükenmez hırsı ve iflah olmaz hasediyle çevresine, kültürüne büyük zarar veren.
Yaşından başka hiçbir özelliği olmayan ama her zaman her şeye karışan, bulunduğu her ortamda, dernek ortamında bile “Her şeyi en iyi ben bilirim, her konuda son kararı ben veririm!” diyecek kadar cüretkâr!

DAHA DA GARİBİ
Bu yanlışlıklara dur demesi gereken diğer nexıj veya yetişkinlerin çoğunun, bu yıkım karşısındaki sessiz, etkisiz tavırları çok daha garip.
Toplumun genelini ilgilendiren, hayati öneme sahip toplantılarda susması, dinlemesi gereken kişi veya kişiler, “thamade maskesiyle” egolarını tatmin için toplumu yanlış yönlendirecek, yıkıma neden olacak siz de “xabze” yi bahane ederek susacaksınız.
Toplum da bu birkaç kişinin elinde oyuncak olacak!
Toplum; bölünecek, parçalanacak!
Sizce de bu işte bir yanlışlık yok mu?

BU KADAR DA OLMAZ Kİ!
Değerli bir büyüğüm anlatıyor:
“Bizzat yaşadığım, iliklerime kadar hissettiğim, toplumumuza asla yakışmayan, beni çok üzen trajikomik bir olayı anlatacağım size.”
“Geçmiş gün, derneğimizde dernek seçimi yapılacak. Toplumumuzun “thamade” dediği yaşı ilerlemiş, saçları kırlaşmış birkaç nexıj, istişare etmeden, ahbap-çavuş ilişkisiyle, sen başkan olacaksın, sizler de yönetim olun. Bu seçim böyle yapılsın, bitsin!” dediler.
“Ama nasıl olur, bu bir emrivaki! Böyle seçim yapılmaz. İstişare gerekir. Bırakın, kendine güvenen herkes aday olsun! Her aday; ekibi, projesi ve programıyla üyelerin karşısına çıksın. Üyeler karar versin. Dernekte hizmet üretebilmek için iyi bir ekip şart! diyenler olduysa da bu kendilerini saygın ‘tahamade’ kabul eden iki üç naxıj, gülüp geçti.”
“Bu akıl almaz tavrın, bu fevriliğin, bu bencilliğin, bu üslupsuzluğun ne kadar yanlış olduğunu, bu dayatmanın topluma, kültüre ne kadar büyük zarar vereceğini çok iyi bilen samimi bir grup üye, ‘İş başa düştü, biz de adayız, yönetime talibiz, işte programınız, işte projelerimiz, işte ekibimiz!’ diyerek toplumumuzun huzuruna çıktı.”
“Aman Allah’ım, bunu diyen siz misiniz, siz kim oluyorsunuz da ‘tahamade’ lere karşı çıkıyorsunuz, heynape!”
“Bu ne cüret, siz kimsiniz, siz ne ‘xabze’ ne de ‘thamede’ biliyorsunuz, siz toplumu bölüyorsunuz, diyerek kıyamet koparttılar.”
“Hem onlar seçilirse dernekte bira içerler, dernek boş şişelerden geçilmez hale gelir hem namaz kılmayan da var onların arasında, zinhar olmaz bu iş!” diyerek bu nexıjlar, kalabalık gruplar halinde seçmen ailelerini kapı kapı dolaşarak oy istedi, seçim propagandası yaptı.
“Neticede seçimleri bu naxıjlar, “sözde thamadeler” kaybetti.”
“Sonrasında yine akıl almaz dedikodular, iftiralar…”
“Aslı astarı olmayan dedikodulardan, yalandan, hasetten ne çıkar demeyin, bu iki üç nexıj, çok kişiyi dernekten soğuttu, nexıjlara itibarı zedeledi, toplum bölündü. Bu birkaç naxıj; her toplantıyı, her buluşmayı, her cenaze ve düğünü bahane ederek seçimi kazanan yeni yöneticileri eleştirdi durdu.
“Yetmedi, bu zevat, torunları yaşındaki kişilerin evlerine, işyerlerine giderek yıkıcı eleştirilerini oralarda da insafsızca sürdürdü.”
“Derken ekilen nefret ve haset tohumları meyvesini verdi, huzursuzluk ve güvensizlik arttı, toplum ayrıştı, bölündü.”
“Peki, diğer nehıjlar, thamade namzetleri ne mi yapıyor?
“Elbette bu durumdan çok rahatsız olan naxıjlar var. Ama çoğunun sesi çıkmıyor. Diğerleri de hiçbir şey olmamış gibi dernekte çay içiyor, yıkımı seyrediyor!
“Sonuçta ne mi oldu, denizi geçen derneğimiz derede boğuldu!”

MUTLU MUSUN EY NEXIJ!
Toplumun, yaşından dolayı gösterdiği saygıyı hak etmeyen nexıjlar!
Bu yanlışlara müdahale pozisyonunda olmasına rağmen susan diğer nexıjlar!
Toplumu perişan eden bu durumdan dolayı hiç mi vicdanınız sızlamıyor?
Siz, derneğin patronu gibi davranırken,
Bu tavrınız, gençleri dernekten uzaklaştırırken…
Xabzeyi ipotek altına alma gayretiniz, rahatsızlık vermiyor mu size?
Toplum savrulurken, kültür yok olurken huzurunuz yerinde mi?
Mutlu musunuz?
Hiç mi sızlamıyor vicdanınız?

NEXIJLAR THAMADE GİBİ DAVRANABİLSE
Nexıjlarımıza yakışan thamade gibi yaşamak.
Yani, topluma model olmak, olası tartışma ve ayrışmalarda hakem görevi üstlenerek çözüm üretmek.
Hoşgörü ve samimiyetle toplumu kucaklamak.
Ya bir de bu nexıjların, taraf olduğunu, toplumu birleştirmek yerine ayrıştırdığını, daha da kötüsü diğer bazı nexıjların da seyirci olduğunu düşünsenize?

VUR ABALIYA!
Yok yok, suçlu yine gençler!
“Kral çıplak!” demek kimin haddine!
Biz yine gençleri eleştirelim!
“Sizi gidi dil bilmezler, xabzeden anlamazlar!” diyerek gençleri kırıp dökelim!
“Biz bu gençlere ne kadar örnek olabildik, onlara ne kadar güvendik, ne imkânlar sunabildik… demeyi aklımıza bile getirmeden…
Gücümüz gençlere yetsin!

SAYGIYLA…
Bilgisi, birikimi, sevgisi ve samimiyetiyle toplumunun birliktelik ve uyumu için çaba harcayan saygıdeğer nexıjlarımıza, değerli thamadelerimize saygılarımla…
İyi ki varsınız!

TEMENNİ
Yaşlısı, genci, kadını, erkeği, xabzesi, thamadesiyle hep birlikte tarihine, kültürüne, diline ve kimliğine sahip çıkabilen bir toplum olabilme temennisiyle.

[1] NEXIJ: Genellikle saygın kişiliği olan daha yaşlı kimse. Nexıj ile thamada kavramları birbiriyle karıştırmamak gerekir. Thamade ile NEXIJ belirli görevde, zamanda ve kişide örtüşebilir. Ancak Thamade hiçbir zaman Nexıj değildir. Nexıj da Thamade değildir.
(Rahmi TUNA / Adige Xabze  http://www.circassiancenter.com/cc-turkiye/kultur/043_thamade_kavrami.htm

[2] THAMADE: Belirli bir görevi yerine getirmek üzere, belirli bir misyon ve statü ile seçilerek görevlendirilmiş kişi anlamında tanımlanmalıdır. (Rahmi TUNA / Adige Xabze