NEHAY ASLAN ADINA KONSERLER DÜZENLENİYOR

SAHİDEKO Nurbıy
Adige Mak Gazetesi, Ekim 2013
Çeviri: AÇUMIJ Hilmi

Soydaşlarımızın yaşadığı ülkelerde tanınan kompozitör, Adige Cumhuriyeti Devlet Şarkı-Dans Ansamblesi ‘İslamey’in Sanatsal Yönetmeni, Rusya Federasyonu Halk Sanatçısı NEHAY Aslan’ın 70. doğum yıldönümü çerçevesinde güney federal bölgesinde konserler veriliyor.

Adige Cumhuriyeti Devlet Filarmonisi Senfoni Orkestrası konserini sunan müzikbilimci İrina Şilko’nun etkinlik açılışında yaptığı konuşmada belirttiği gibi kompozitörün yazabilmesi için düşünmesi gerekiyor. Melodiler yüreğinden doğup genişliyorlar. Kendisini çevrelleyen dünyadan esinlenerek müzik aletleri üzerinde canlanıyor. Makamları, sesleri düzenleyip kaleme almadan önce kompozitörün sıkıldığı anlar oluyor. Kaleminden notalar dökülmeye başladığında ise adeta dünya onun gözünde sessizliğe bürünüyor, sesler kağıda dökülüyor.

NEHAY Aslan eserlerini kaleme alırken, köyü Cecehable, yurdu Adigey, pek çok ulusun yaşadığı Rusya, yurt dışında Adigelerin yaşadığı ülkeler gözlerinin önüne geliyor. Dünyadan ayrılmış olan annesi adeta yumuşacık elleri ile saçlarını okşar gibi oluyor, Adige halkbilimi üzerinde derin düşüncelere dalıyor.

NEHAY Aslan Adige halkbilimi üzerine çalışarak Avrupa kültüründe yer edinen eserler yazdı. İslamey ansamblesi Yunanistan, Türkiye, Ürdün, İtalya, İngiltere, İsrail, Abhazya ve Rusya’nın başkentlerinde ve başka yerlerde bulunarak NEHAY Aslan’ın eserlerini seslendirdi.

‘Hağevuc’ın Zefakosu’ rapsodisi, ‘Kolen’ poemsel rapsodi, eski şarkılar ‘Şırıtım’, ‘Goşeğeğ’ın Ağıdı’ ve diğerlerini orkestra için düzenledi. Müziklerini dinlerken kompozitörün hayatını öğrenme arzusu insanın içine doğuyor.

İlk Opera

Adigey kompozitörleri arasında ilk operayı NEHAY Aslan yazdı. Kompozitör Tiflis’te okurken dünya klasik müzik eserleri üzerinde çalışanlarla görüşüyordu. Milli bilincin düşencelerle yaşama geçmesi için müzik ve zamanı birbirlerine bağlıyordu. MEŞBAŞ’E İshak’ın romanı Bzıyko Savaşı’nı operalaştırmağa başladığında ne gibi bir sonuca ulaşacağını bilmemekle birlikte hep bilgilerini arttırması kendisine bu çalışmada ona güç kattı.

NEHAY Aslan’ın orkestra için yazdığı ‘Vuc’ bir dans müziği. Adige Cumhuriyeti Filarmoni Senfoni Orkestrası melodiyi çalarken Cumhuriyet Onursal Sanatçısı Pşınavo MIŞE Anzavur pşıne ile müziği çalmaya başladı. Orkestra şefi AC Onursal Sanatçısı ARKADIY  Husniyarov’un denetiminde orkestra ve MIŞE Anzavur’un seslendirdiği müzik hoşumuza gitti. Genç pşınavo eseri katletmeden kompozitörün yüklediği duyguların doygunluğunda seyirciye aktararak parmakları ile pşıneden tınılar yayıyor.

Adige Cumhuriyeti Onursal Sanatçısı Olga Mamikyan uzun zamandır orkestrada. En zor eserleri keman ile seslendirdiğini defalarca dinledik. Kemanın tellerinden yayılan sesleri dinlerken Olga Mamikyan’ın ellerinin hareketlerini izliyoruz. Yeteneğini seslendirdiği eserde dile getirebiliyor olmasına değer veriyoruz.

Canlı eseri dinlerken….

BZIYKO Zavo isimli opera ilk defa Devlet Filarmonisi’nde sahnelendiğinde sanat emekçileri de dahil olmak üzere pek çok kişiye görüşlerini sormuştuk. Şimdilik kompozitörü övenlere değinmeyeceğiz, bunun yerine yerenlerden bahsetmemiz daha iyi. Gazetemize gelen kültür emekçisinin dile getirdiği düşünceleri ile hemfikir değiliz ve gazetemizde yayınlamadık. Şarkıcıların seslerinin önceden diske kaydedilerek sahnede canlı olmadan operanın insanlara dinletildiğini söyleyenlere rastlıyorduk. Onların söylediklerini kabul etmediğimizden bir sonraki gösterimini izlemelerini tavsiye ediyorduk.

Senfoni orkestrasının bu yakınlarda verdiği konsere İslamey Ansamblesi de iştirak etti. TIĞUJ Asıyet ve ŞIMIRZE Kazbek şarkı söylemeye başlıyorlar. Sanatçıların rollerini iyi yapmaları ve canlı sesle operayı seslendirmeleri ile faydası gelemeyecek sorularda insanın aklına gelmiyor.

Korodakiler bir diğer şarkıyı söylemeye başlıyorlar, eserin yazarı ‘Tğer Pşığe’ ismini bu parçaya vermiş. Şarkıyı HOKO Susan, KUMIKU Şamsudin, ŞIMIRZE Kazbek seslendiriyor. Sanatçılar yürekten duyguları, yaşamın getirdiği şeyleri seslendiriyorlar. Diğer kısımlarda AĞIRCENEKO Saniyet, MEŞBAŞ’E Saide, GOŞ’E Svetlane, ĞONEJIKO Aze, ZEKOĞU Ruslan, VUCIHU Ruslan ve diğer sanatçılar yer alıyor. ŞIMIRZE Kazbek ile MEŞTLEKO Dariyet birlikte yer aldıkları kız kaçırma sahnesi ve diğerlerini izlerken bir düğün oyununa sanatçılar bizi sürüklüyor.

NEHAY Aslan; ‘ Yaşamın ilerlemesi, milli gelenek göreneklerin yok olmaması,  savaştan çıkanların yarınlarının daha güzel olacağını operada dile getiriyorum. Senfoni orkestrası ve İslamey’in sanatçıları konsere büyük katkıda bulundular.’ diyor.

Etkinliğin bitmesi ile NEHAY Aslan sahneye çıkarak senfoni orkestrasının şefi ARKADIY Husniyarov’u kucakladı. Tüm sanatçılara ve salonda yer alan izleyicilere teşekkür etti.

Ünlü Kompozitör NEHAY Aslan’ın sanatına yöenelik bir konser 27 Eylül tarihinde Adigekale’de verilecek.