KURTULUŞ SAVAŞI SIRASINDA BİZE ÇEKTİRİLENLER

HAYDEÇ’ Halid
Aktaran: HAPİ Cevdet Yıldız

Kurtuluş Savaşı sırasında bizim çekmiş olduğumuz sıkıntının ucu bucağı olamaz. Bir gün sabaha karşı köyümüze jandarma doluştu, cephedeki askerler için gerekiyor diyerek, olan ahırlardan birer ikişer dana ve at aldılar. Bu yetmezmiş gibi “Herkes manda, öküz ya da at arabasını koşsun derhal yola koyulsun” dediler. Bizi Akçaşehir’e (Akçakoca) götürüler.

Sahile Ruslar sandık sandık cephane ve tüfek yığmışlardı. Yardımlaşarak bunları arabalara yerleştirdik ve Düzce’ye doğru yola koyulduk. Akçaşehir yolu inişli çıkışlı ve eğri büğrüdür. Çocuğum, ancak on beş on altı yaşlarındayım. Arabaya fazla yük yüklenmiş. Yalnızım. Hayvanlar bayır yukarı çekemiyorlar. Bir yandan var gücümle arabayı itiyorum. Jandarma tüfeği üzerime doğrulttu, “Hızlan, yoksa seni vurur, öldürürüm” diyor. Şiş göbekli jandarmanın kendisi sandıkların üzerine kurulmuş oturuyor, yardım edeyim demiyor. O bizim çektiklerimizi ancak Allah bilir…

МИЛИЕ ЗАОМ ЫЛЪЭХЪАН ТЭ КЪИНЭУ ТЯГЪЭШЭКЫГЪЭР

Милие заом ылъэхъан тэ тшэкыгъэм гъунэ ы1эп. Зы мафэгорэм нэфшъагъом жэндэрмэхэр коим къыдэуагъэх, джэпэм (фронт) 1ут аскэрмэ яшыч1агъ я1уи шк1эхъухэр чэмэшмэ, шыхэр шэшмэ ряшыгъэх. Мыр ымыкъугъэм фэдэу “Хэти ыпсыцуку, ыцуку, ышыку шъыдми псынч1эу къызэч1ерэш1и гъогум къытэрэхь” я1уагъ. Ахъшэшэхьар тяшагъ.
Хы гъунэм урысым къы1уитэкъуагъэу сандыкъ сандыкъэу (пхъантэ) ашэрэ шъухэкрэ 1узэу 1улъ. Тызэдэ1эпы1и ашэ зилъ сандыкъхэр кумэ къаритлъхьахи Дузджэ гъогум тыкъытэхьажыгъ. Ахъшэшэхьар гъогур дэгъазый, 1орт1эсэрт1агъ. Сыч1ал, ылъэс пш1ык1утф-пш1ык1ух фэдиз синыбж. Кум башэ хьылъэ къырялъхьагъ. Дэгъэзыем цухэм ч1яшын ялъэк1ырэп. Сизакъу. Кум зэрэсфэлъэк1ьэу се1э. Жэндэрмэм шъухэкыпэр къысфиуфыгъ, “Зыгъэпсынч1, сыоошт, усыук1ышт” е1уи сегъэшынэ. Еж ныбэшуфор ку ч1ы1ум сандыкъмэ ятэс, сыкъыпдэ1эпы1эн ы1уахэрэп. А тэ тягъэшэкыгъэр Тхьам ыш1эн. . .

Къэз1отагъэр Хьайдэч1 Хъалид, Дузджэ, Къоук1ьэхьаблэ шышагъ.

Not: Haydeç’ Halid (Arap Halit), Sarayyeri köylü, Düzce