KURTULUŞ MEŞALESİNİ YAKAN YİĞİT ÇERKES

YEMUZ Nevzat Tarakçı
09.02.2018

Zaman zaman yaşadıklarını kabullenemeyerek “Keşke Kafkasya’da köyümde sığır çobanı olsaydım!” derdi.

Dönemin hükümeti rahatsızdı: “Yoksa yeni bir Etem mi doğuyordu?”

Kahramanmaraş’ın kurtuluş meşalesini yakan yiğit insan Arslanbey’ den bahsediyorum.

Milli mücadelenin büyük komutanı, Maraş Harbinin mimarı Arslanbey’den.

Arslan Toğuzata, 1886 yılında Kahramanmaraş- Göksun- Fındık köyünde dünyaya geldi.

Kafkasya’dan göç etmiş, Toğuzata sülalesi mensubudur.

Babası jandarma çavuşu Hasanbeyzade Abdullah Efendi’dir.

Arslan Toğuzata, ilk ve orta öğrenimini Elbistan’da tamamlamış, 1908’de Halep’e giderek polislik mesleğini icra etmiştir.

Meslekteki başarısı dikkate alınarak kısa sürede komiser muavinliğine, iki yıl sonra da baş komiserliğe yükselmiştir.

Doğup büyüdüğü toprakların işgal edilmesi üzerine Maraş’a koşup gelmiştir.

 

12 ŞUBAT MARAŞ’IN KURTULUŞU

Arslan Toğuzata, Mustafa Kemal Paşa’nın Sivas’tan, Maraş’a gönderdiği Yüzbaşı Kılıç Ali, Yüzbaşı Yörük Selim, Evliya Efendi, Doktor Mustafa’nın yardımlarıyla şehri 10 bölgeye ayırmış ve her bölgenin başına askerliğini yedek subay olarak yapmış tahsilli ve sevilen kişileri getirerek, görevlendirmiştir.

Maraş’ta sokak muharebeleri, geceli gündüzlü 22 gün sürdü.

Çok acılar yaşandı.

Arslanbey, cepheden cepheye koştu.

Ve nihayet 12 Şubat 1920’de Maraş istiklâline kavuştu.

 

“YOKSA YENİ BİR “ETHEM” Mİ DOĞUYOR?”

Maraş’ın madalyalı tek şehir sanını almasında başrol oynayan Aslan Bey, savaşı izleyen ilk Meclis’te Maraş milletvekili olarak görev yapmıştır.

Arslanbey’in, hükümetin çıkardığı bir yasaya muhalefet ederek yasa teklifini imzalamadığı için hükümetle arası açılır.

İstifasını verip memleketine dönmek üzere yola çıkar.

Yol boyunca Yozgat ve Kayseri Uzunyayla’da Çerkeslerin büyük ilgisiyle karşılaşır.

Arslanbey’e gösterilen bu ilgi, hükümeti rahatsız eder.

Halkın, Arslanbey’e olan bu ilgisi, bazı kesimlerde “Yoksa yeni bir Etem mi doğuyor?” endişesini oluşturur.

 

ARSLAN BEY İSTİKLÂL MAHKEMESİNDE

Konu, “İstiklâl Mahkemesi” ne akseder.

Mahkemeden, Mustafa Kemâl’in telgrafı ile beraat eder.

Ancak 15 yıl sürecek olan gözaltı kararından kurtulamaz.

Arslanbey, 15 yıllık gözaltı döneminde Göksun’un Meyremçil Yaylasında ve Pazarcık’ta tarımla uğraşır.

Dosta güven, düşmana korku veren o yiğit insan kırgın bir şekilde 1963 yılında aramızdan ayrıldı.

Ruhu şad olsun!

 

EŞİ NAZMİYE HANIM’DAN BİR HATIRA

Arslanbey’i, eşi Nazmiye Hanım anlatıyor:

Harbin en çetin günleriydi.

Sivas’ta, Mustafa Kemal ile bağlantı kurmak amacıyla Ahır Dağı’nda bir mağaraya gizlice bir telgraf makinesi yerleştirmişlerdi.

Arslanbey de bir kaç gündür orada, dağın başındaydı.

Ortalık kış kıyametti.

O zaman insanın her istediğini bulması mümkün değildi zaten.

Ben de o üşümesin diye pantolonun altından giymesi için yünden, uzun paçalı bir “içlik” örüyordum.

Arslanbey, bir gece sabaha karşı emir eri o gençle birlikte çıkıp geldi.

Hemen gün ağarmadan geri döneceğini söyledi.

Bir gözü açık, bir gözü kapalı şöyle birazcık uzandı.

Ben hemen alelacele yün örme işimi bitirdim, lastiğini geçirdim, giymesi için sevinçle ve sabırsızlıkla Arslan Bey’e uzattım.

Arslanbey, emir erini çağırdı:

“Abdullah, içeri gir!”

Abdullah, utana sıkıla içeri girdi.

“Al şunu, pantolonunun altına giy!” Dedi.

Şaşırdım kaldım!

Gecemi gündüzüme katıp dağın başında üşümesin diye ördüğüm şeyi o, hiç önemsemeden, yüzüme bile bakmadan emir erine vermesine çok içerledim, çok kırıldım.

Çekine çekine:

“Ama bey!” diyecek oldum.

“Ben onu… Sana… “

Konuşmama bile fırsat vermedi:

“Nazmiye Hanım, ellerine sağlık! Bak, milletin bekası bu çocuklara bağlı.”

“Ben mağaranın içinde iken o mağaranın dışında nöbet bekliyor.”             Ben içeride çalışıyorum, o dışarıda donmamaya çalışıyor.”

O çocuk giyerse, emin ol, ben de üşümem!

Haydi, için rahat olsun…” dedi.

 

ARSLANBEY PARKI ve ARSLANBEY ANITI

12 Şubat, Maraş’ın düşman işgalinden kurtuluş yıldönümü.

Her 12 Şubat, mahalli kurtuluşun yıldönümü olarak coşkuyla kutlanır.

2012 yılında, dönemin Kahramanmaraş belediye başkanı Sayın Mustafa Poyraz, Kahramanmaraş’ın kurtuluş meşalesini yakan Çerkes asıllı yiğit insan Arslanbey’e vefa borcunu ödemek için 500 dekar alana “Arslanbey Parkı” ve “Arslanbey Anıtı” nı yapar.

 

KABARDİNKA ve NALCIUK ENSANBLE KURTULUŞ TÖRENİNDE

Anıt açılışı, halkın ve protokolün büyük ilgisi yanında “Uluslararası Kültür Festivali” için Nalçik, Maykop ve Çerkessk’ten gelen pek çok sanatçı ve Kabartay Balkar Cumhuriyeti Kültür Bakanının da katıldığı güzel bir programla yapılır.

 

Açılış programında “Kabardinka” nın muhteşem solo gösterileri ve “Nalcıuk Ensanble” nin birbirinden güzel dansları büyük alkış alır.

 

Selam olsun toplumu, kültürü için çaba harcayan yiğitlere!

Selam olsun kadir- kıymet bilen vefalı güzel insanlara!