Adige Psalhe
21 Mayıs 2009
Çeviri: TEGULAN Yakup Temel

Savaş şartları daha da ağırlaşınca, toplumun ileri gelenleri, bütün Çerkesler birleşmediği taktirde yurtlarını koruyamayacaklarını anladılar. Wubıh komutan Berzek Granduko’nın teklifi ile 1861 yılı Haziran ayının 13’ünde, Soçi’de, Shapsugh, Abzegh, Natukuay ve Wubıhlar bir toplantı yaptılar. Bir Çerkes devleti kurulması gerektiği kararına vardılar ve bu amaçla da bir parlamento oluşturdular. 15 kişilik bir icra kurulu seçildi, parlamento başkanlığına da Berzek Granduka getirildi.

Meclis kararı ile, oluşturulan cumhuriyet 12 bölgeye ayrıldı, her bölgenin kendi temsilcileri tayin edildi. Her 100 aileye 5 atlı savaşçı oluşturma yükümlülüğü getirildi. Bu o günün şartlarında önemli bir güçtü. Oluşturulan bu yapı işgalcilere önemli kayıplar verdirdi. Kıyılar da kurulmuş olan kalelere saldırılarda bulunuldu. Parlamento, Avrupa devletlerine temsilciler göndererek devletlerini kurduklarını , özgürlükleri için sürdürdükleri mücadeleyi ve bu mücadeleyi

bırakmayacaklarını bildirdiler. Bu durum Rus komutanları daha da kızdırdı. Çeçenistan ve Dağıstan bölgelerinde savaş bittiği için Kafkas ordularını (270 bin kişi) bu bölgeye yönlendirdiler. 1864 yılı Haziran ayında general Kolubakin ordusunu Soçi ye sürdü ve Çerkes parlamentosunu yaktı.
Çar 2. Aleksandır, Kafkasya’ya gelerek Çerkes temsilciler ile görüştü. Gelinen bu son noktada, Çerkesler silah bırakarak yurtlarında kalmaya razı olmuşlardı. ”Bir aylık bir süre veriyorum” dedi Çar, ”Ya psıj bölgesinin kurak ve bataklık bölgesine gitmeye razı olacaksınız ya da Osmanlı topraklarına sürüleceksiniz.” Çerkesler, Türkiye’ye gitmeyi yeğlediler.

Parlamento temsilcileri, Türkiye’ye ve Avrupa devletlerine yardım sağlama amacı gittiler. Ancak İstanbul’da, Londra’da, Paris’te oluşturulan komiteler, verilen sözler dışında bir sonuç alınamadı. Daha açık olarak söylemek gerekirse, Çerkesler kaderlerine terk edildiler.