MAMIRIKO Nuriyet
Adige Mak Gazetesi, Nisan 2014
Çeviri: AÇUMIJ Hilmi
Eski bir Adige atasözü ‘iyilik yapan, iyilik bulur’ der. Bu çerçevede, elinden geleni bir bahane bulmadan, kendine sakınmadan milleti ve insanlar için çalışmış birisinin adını unutmamak ve gelecek nesillere tanıtmanın önemi vardır. Bu anlamlı amacı yerine getirmek üzere Adige Cumhuriyeti Çeraşe Tembot Sosyal Bilimler Araştırma Enstitüsü’nde bir yuvarlak masa toplantısı düzenlendi. Bu yuvarlak masa toplantısı ünlü bilimadamı ve eğitmen CIME Bube anısınaydı.
CIME Moseko Bube 4 Şubat 1929 tarihinde Şevcen rayonuna bağlı Hatığujıkuaye köyünde doğdu. Kalabalık bir Adige ailesinin 11. çocuğu olarak doğdu. O dönemlerde Sovyet nizamı güçlenmeye, pek çok alanda büyük işlerin üzerinden gelmeye başlamıştı -her şeyden önce- kollektivizasyonel çalışmalar, bunun yanısıra okuma yazma bilmeyenlerin kalmamasına yönelik çalışmalar yapılıyordu. ‘Okumamış olan kördür’ sloganının yaygın kullanıldığı dönemde çocukluğu geçer. Biraz daha büyüdüğünde ise Alman işgalciler ülkemize savaşla saldırırlar. Savaş yılları devletimiz için de burada yaşayan milletler içinde kolay değildir. Fakat sabır ve düşmanı yenecek olmalarına büyük inançları vardır. Ufak büyük herkes elinden geleni esirgemez. Bube’nin ağabeyleri de cephededir, kendisi ise eğitimine devam ederken evin hizmetini de görür. Köyde bulunan 7. sınıfa kadar olan okulu bitirdiğinde Adige yatılı okulunda okumaya başlar. Erken yaşlarında milli ve ülke ile alakalı olaylar hakkında bilgi sahibi olmaya başlar. Tarihe gösterdiği ilgi de uluslar arasındaki (Buna Adigelerde dahil) farklılıkları tesbit etmesine yardımcı olur.
CIME Bube yaşamını adil bir yol üzerinde geçirdi; ilmini geliştirmek konusunda ihmalkarlık yapmadı. Mıyekuape ve Krasnodar öğretmen enstitülerinde okudu. Üniversiteyi bitirdikten sonra öğretmenlik yapmaya başladı. Kavrama yetisinin genişliği ve aktif çalışmaları dikkat çekince Rayon Komsomol’ü idarecisi olarak atandı. Daha sonraki tarihlerde partiye alındı, Otonom Bölge Propaganda Grubu yöneticisi oldu. Bu dönemde devlet tarihinin araştırılması-değerlendirilmesi ve milli tarih bilimimizin gelişmesi yoluna yönelidi. CIME Bube’nin ilgilendiği her husus üzerine kararlılıkla eğildiği onunla alakalı araştırma yapanlarca belirtilir. Bu sayede üzerine eğildiği konuları sonuçlandırmayı da başarırdı. Çalışma anlamında kendisine özel ayrıcalıklar sağlamazdı. 1960 yılında Tiflis’te master öğrenimine başlar, vaktini kitapların içerisinde geçirmeye, arşivleri araştırmaya eğildiği konular hakkında bilgiler toplamaya başlar. Burada Tarih Bilim Dalı’nda kandidatlık tezini verir.
1968 yılı CIME Bube için bir dönüm yılıdır. Bu yıl Adige Bilim Araştırma Enstitüsü yöneticisi olur. Bu enstitüsünün tarih bölümünün başkanlığını 30 yıl kadar sürdürür. 1986 yılına kadar yazdığı pek çok tarih kitabının yanısıra doktora tezini de verir. Doktora tezi ‘1870-1917 Yılları Arasında Batı Kafkasya’da Sosyo-Ekonomik İlişkiler ve Sınıfsal Mücadele’ ismini taşır.
Yuvarlak masa toplantısı CIME Bube’nin yaşamı ve bilimsel çalışmalarına değinir bir şekilde düzenlendi. Yuvarlak masa toplantısına CIME Bube’yi iyi tanıyanlar, çalışmalarına vakıf olan bilimadamları ve meslektaşları uzun yıllar boyunca çalıştığı Adige Devlet Üniversitesi’nden gelen bilimadamları, akrabaları, ailesi ve eşi ile günümüzde Adige Cumhuriyeti Sosyal Bilimler Araştırma Enstitüsü çalışanları katıldılar.
Toplantının açılışını ve sunumunu AC Sosyal Araştırmalar Enstitüsü, Tarih Bölümü Başkanı Dr. PENEŞU Asker yaptı.
Biliminsanları YEMT’ITL Raziyet, ŞEVCEN Emile, V. Maltseva, CIME Bube’nin yaşamı, verdiği eserler, eğitim alanındaki çalışmaları, bilime olan katkıları hakkında bilgi verdi.
Sosyal Bilimler Araştırma Enstitüsü bilimadamlarından ĞIŞ Nuh ise CIME Bube ile alakalı hatıralarını anlattı.
Adige Devlet Üniversitesi Tarih Fakültesi Dekanı PEÇEŞHO Nurbıy, CIME Bube’nin çok sayıda eser bıraktığına, gençlerin ilgisini çekmeyi becerdiğini, kendisine saygı duymalarını sağladığını tüm bunların yanısıra milletimizi tarih bilimdalında büyük bir miras bıraktığını belirtti.
Bilimadamı YEDIC Baturay ise Adige yüreğinin nerede olursa olsun kaybolmadığını belirtti, bilimadamı için yapılan bu anmanın uygun olduğunu söyledi.
CIME Bube anısına yapılan bu toplantıda dile getirilen okunan tüm sunumların birarada bir kitapçık olarak basılmasına da karar verdiler.
Yuvarlak masa toplantısı katılımcılarına CIME Bube’nin ağabeyinin büyük oğlu CIME Anotolıy babasının ikinci dünya savaşı esnasında canını yitirmesi neticesinde dede ve ninesinin evinde amcasının gözetiminde yetiştiğini belirtti. Bunun yanısıra tüm toplantı katılımcılarına teşekkür ettiğini de dile getirdi.