Felsefi bir konu ama basite
indirgersek, Çerkes'im diyen bir kişinin,
Çerkes ismini her durumda
taşıyabilecek olgunlukta ve yetkinlikte olması gereklidir.
Affınıza sığınarak şunu ifade etmek isterim ki, bana göre:
Evrensel insanlık değerlerinin DNA’sı olan Xabze’ye göre iyi
bir Çerkes olabilmek için, ilk anda akla gelen birkaç kuralı
şöyle sıralayabiliriz.
Empati yap.
Yalan söyleme.
İnsanlarla alay etme.
Edepli ol.
İsraf etme.
Kibirlenme, bencil ve açgözlü olma.
İnsanların kusurlarını teşhir etme.
Kin besleme.
Kıskançlığını yenmeye çalış.
Yıkıcı değil, yapıcı ol.
Kavgacı değil barışçı ol.
Hak edene hak ettiğini ver.
Vatan’ına hainlik düşünme.
Açı aç, çıplağı çıplak bırakma.
Mazlumu koruyacak kadar anlayışlı ve alçakgönüllü, eşkıyaya
"dur" diyecek kadar cesur ol.
Sana yapılmasını istemediğin şeyi, başkasına yapma.
Saygılı ve hoşgörülü ol.
Karşındaki insanın düşüncelerine inanmasan bile saygı ile
dinle.
İnsanlara din, dil, ırk ve mezhep ayrımı yapma.
İyi insan olma gayretlerini tek başına kalsan bile
halletmeye çalış.
Sağcısına, solcusuna, Yörük'üne, Kürt’üne, Laz’ına,
Hıristiyan’ına, Yahudi’sine, insan oldukları için değer ver.
İyi insan olmanın, bizden sonraki nesillere, yani;
çocuklarımıza devretmeyi arzuladığımız, en değerli miras
olduğunu unutma.
'Kırmızıda geçmek sorusu başta olmak üzere trafik
ihlallerinin karşılığını da Xabze’ye göre sorgulamak,
zamanlar üstü bir durumdur. Dolayısıyla Xabze’nin günümüzün
trafik düzenine uymayanlar hakkında yaptırımı vardır. Öyle
ise, özellikle Çerkesler “trafik ayıbı” işlemekten özenle
kaçınmalıdır.
Bir araştırmacı olarak, genelde Çerkesleri ve özelde
Xabze’yi anlatmak için çok çalıştım.
İnsan olarak hata yapabiliriz ama
soruyorum: kırmızıda geçmek, hız sınırlamasına uymamak, park
edilemez yere park etmek, öndeki aracı yakın takip etmek,
sürücüleri selektör yaparak taciz etmek, bisiklete veya
motosiklete binip yaya kaldırımları kullanmak, köprü üstünde
şerit değiştirmek Xabze’ye göre ayıp olan davranışlardan
değil midir?
Öncelikle sosyal yaşamda yasalara ve toplumsal kurallara
riayet etmeyi, dürüst bir yaşam tarzı sürdürmeyi, üretken
olabilmeyi, görgülü ve temiz pak olmayı, dayanışmayı,
paylaşmasını bilmeyi, daha doğrusu bu tür özellikleri ile
örnek insan olabilmeyi, sadece gelecekte gerçekleşmesi
gereken bir sosyal ideal olarak değil, derhal hayata
geçirilmesi gereken bir faaliyet olarak anlamalıyız.
Mantıklı olmak, sevecen olmak, hoş sohbet olmak, vakur
olmak, bencil düşünmemek, adab-ı muaşereti bilmek,
gülümsemeyi eksik etmemek, herkese dolaylı yahut doğrudan
faydalı olabilmek, içindeki sevgiyi gözlere yansıtabilmek,
bardağın dolu tarafını görebilmek, Xabze kurallarının
olmazsa olmazlarındandır.
Özgürlükçü düşüncenin takipçileri olarak bizler; sosyal
ideallerimizi, yalnızca geleceğe yönelik düşler olarak
değil, hemen, şimdi günlük hayatımıza uyarlamalıyız.
En içten sevgi ve saygılarımla...
|