...................
...................
İTALYA'DA ADİGE ÖZERK BÖLGESİ

23.04.2011

TLETSERUK Nahit Serbes
...................
...................

Trentino Alto Adige bölgesinin, Kafkasya’daki Adige halkı ile olan isim benzerliğini hep merak etmişimdir. Bu konuda detaylı bilgi alabilmek için İtalya'ya gitmeye karar verdim. İnternet vasıtası ile yaptığımız araştırmalarla gerekli randevuları aldıktan sonra 2012’nin Şubat ayında oğlum Ender ile beraber Trentino Alto Adige bölgesinin merkezi olan Trento şehrine gittik. Öncelikle bu bölge ve tarihi hakkında en kapsamlı bilgi sahibi olduğunu öğrendiğimiz tarihçi Cossalina Mario ile buluştuk. Merak ettiğimiz soruları sorduk, kendisi içtenlikle ve tek tek cevapladı.

Sayın Cossalina bugünkü Rusya'nın güneyinde, Kuzey Kafkasya da yaşayan, Adige halkının tarih boyunca dünya geneline nasıl yayıldıklarını ve nerelere gitmiş olabileceklerini araştırıyorum. Bu bağlam’da Etrüsk’ler, Trentino Alto Adige bölgesi ve Adige nehri ile aynı ismi taşıyan Adige halkı arasındaki olası bir tarihsel bağın ortaya çıkarılabilmesi konusunda; bize yardımcı olmanızı istiyoruz:

Cossalina; Avrupa'ya göçler doğudan, Kafkasya üzerinden yapıldı. Bu nedenle Kafkasya adı Latince'ye Caucasus olarak geçti ve bu adlandırma, Avrupa da halen beyaz ırkın temel tanımı olarak kullanılıyor. Dolayısıyla İtalya’da yaşayan diğer halkların ve Etrüsklerin tarih öncesi (Prehistorik) Kafkasya halkı olduklarından şüphe etmiyorum. Etrüsk konusuna gelince; bir zamanlar bütün İtalya Etrüsk kontrolünde idi Toskana adı da Etrüskler'in yaşadığı yer anlamına gelir. Fakat Etrüskler Ligures’e kadak geldiler, Trentino Alto Adige bölgesine hiçbir zaman gelmediler.

Sizinle yaptığımız yazışmadan sonra Asil Adige halkı hakkında araştırmalarım oldu. Kafkasya üzerinden Avrupa'ya göç hareketleri yazının bulunmasından evvel, Tarih Öncesi dönemden, İlkçağın başına kadar devam etti. Bu nedenle yazılı belge olması imkânsızdır. Ancak; “bugünkü Ermenistanın tamamı ve Gürcüstanın bir bölümü MS. 117 yılına kadar, Roma İmparatorluğu hâkimiyetindeydi. Kafkaslardan geçip Roma İmparatorluk sınırına varanTarihi İpek Yolu üzerindeki ilişkileri iyi bilmeden, Alto Adige nehrinin adı konusunu doğru anlamak mümkün değildir. Bu yolun Kafkasya ve İtalya bölümünün, yani bizim “İpek Yolu” diye adlandırdığımız, Karadeniz’den İtalya’nın Venedik bölgesine gelen, buradan denize bağlı nehirler vasıtası ile tüm İtalya’ya uzanan ticari ilişkiler bölümünü yeterince incelemeliyiz. İtalyan gezginler; Pompeii'de yaşamını yitiren yazar Romalı Pliny ve Giorgio İnteriano’nun ve diğer gezginlerin Adigeler hakkındaki notlarını okumadan, kesin bir şey söylenemez. Fakat Yaptığınız araştırma çok ilginç ve önemlidir, araştırmaya devam edeceğiz.”


Daha sonra; Trento şehri Belediye Başkan Yardımcısı Bay Renato Tomasi ile görüşmek üzere Belediye Başkanlığı sarayına gittiğimizde, çok sıcak karşılandık. Bay Renato Tomasi’ ye kendimizi tanıtıp, kendisine; Adigey’i ve Adigeleri tanıtan resimli bazı broşür, katalog ve müzik CD’leri ile Türk lokumu hediye ettik. Adige nehri ile aynı ismi taşıyan Adige halkı arasındaki tarihsel olası ilişkileri araştırmak için geldiğimizi ona da söyledik.

Bay Renato kendisinin halk kütüphaneleri, arşivleri ve belediye tarih bölümü sorumlusu olduğunu ifade ederek: Her ne kadar bu konu yakın tarihimizle ilgili değilse de aydınlatılması için bütün kütüphane ve arşivlerde kapsamlı bir araştırma çalışması başlatacaklarını, olası gelişmeleri de bizimle paylaşacaklarını söyledi. Kendisi, Trentino'yu tanıtan büyük bir katalog, yıldız şeklinde bakırdan yapılmış yöresel bir el sanatı takı ve Trento ‘nun simgesi olan bir flamayı bize hediye etti.

Türkiye’ye döndüğümüzün ertesi günü İtalyan internet sitelerinde; ziyaretimizle ilgili aşağıdaki fotoğrafın olduğu, haberlerin yayınlandığını gördük.

Renato Tomasi Meclis üyesi ve Trento Belediye Başkan yardımcısı

DİPNOT:
http://www.comune.trento.it/Aree-tematiche/Gemellaggi-e-relazioni-internazionali/Visite-di-delegazioni-ufficiali-a-Trento/Indagine-sulle-tracce-delle-migrazioni-caucasiche-Trento-6-febbraio-2012 14.02.2012 s.11,00