...................
...................
ADİGELER BİR AN ÖNCE AYRILMALILAR

05.08.2006

Kuban Paul Seauhmann
...................
...................
Başlık biraz garip oldu ama içimden böyle yazmak geldi. Son günlerde Adigelerin kendi derneklerini oluşturma konusu tartışılıyor.

Kişisel olarak Adigelerin kendi derneklerinin ve örgütlenmelerinin daha sağlıklı olacağını düşünüyorum. Sağlıklı olduğunu konusunda hemfikir olduklarından olsa gerek, yıllar önce Çeçenler, Abhazlar, Dağıstanlılar ve Asetinler derneklerini kurdular.

Burada anlaşılması güç olan konu şu: Adigeler kendi adlarına dernek kurmak istediklerinde kıyamet kopuyor. Diğerleri kurduklarında ses seda yok. Çünkü çoğunluk bu ayrışmadan rahatsız değil. Kıyameti koparan azınlık. Neden derseniz; Türkiye diasporasının yüzde 80-90’ı Adige kökenli. Bu nedenle de kendi derneklerini kuranlara karşı bir reaksiyon geliştirmiyorlar. Aslında temelde demokrat bir yaklaşım. Herkes kendini nasıl ifade etmek istiyorsa öyle etmeli. Şark kafasıyla; bölünüyoruz, parçalanıyoruz diyerek insanları zorlamayla birlikteliklere itemezsiniz. Bunun politikadaki adına faşizm denir.  

İşin temelinde yine anavatan diaspora kopukluğu yatıyor. Dokuz cumhuriyetin böyle bir derdi yokken, burada ha bire birleşelim diye çırpınmanın adını siz koyun. Çünkü diaspora, anavatan değil. Ne dil var, ne Çerkes yaşamı var, ne ulusal politika var…

Yok Allah yok.

Eh o zaman geriye ne kalıyor?

Basit. Hiçbir şey…

Bırakın, kim kendini nasıl ifade etmek istiyorsa öyle ifade etsin.

Kafkasya ve Kuzey Kafkasya kavramı yıllardır tartışılıyor. İşin içinden de çıkılamıyor. Kısaca değinelim. Kuzey Kafkasya’yı coğrafi olarak nitelerseniz Abhazya dışarıda kalıyor. Kültürel olarak değerlendirirseniz bu kez bir Çeçen, bir Asetin, bir Dağıstanlı ile Gürcü arasında bir fark kalmıyor. Gürcüler neden bu tanımlamanın dışında tutuluyor ya da Azeriler? Yemek kültüründen giyim kuşama, aile kültüründen danslara kadar hemen hemen aynı kültüre sahip değiller mi? O zaman İnguş bizden derken Gürcü ile neden bizden değil? Neye göre kriterler konuluyor?

Eğer politik bir birlik anlamı yüklüyorsanız işler daha da karışıyor. Osetya, İnguşya, Kabardey-Balkar, Karaçay-Çerkessk, Adigey, Abhazya; Çeçenya ve Dağıstan’ın tam aksi politikalar güdüyorlar. Zaten bu nedenle garip çelişkiler ortaya çıkıyor. Ruslar Çeçenya’da katliam yapıyor derken, Gürcülerin Abhazya’ya girip katliam yapmalarını önleyen yine Ruslar.

Dil konusunu da ortaya koyamazsınız. Bir Adige için Çeçence de Gürcüce de Ermenice de aynı anlaşılırlıkta. Bir Asetin içinde Adigece ve Abhazca aynı anlaşılırlıktadır.

Din konusuna -çoğunun aksine- girmeye bile gerek yok.

İşte tüm bunlara bir blok halinde bakmayıp, Şark kafasıyla değerlendirmeler yapılırsa, sık sık birleşelim diye ortaya çıkılır ve sonuç hüsran olur.

Türkiye diasporası Kafkasya’daki cumhuriyetleri Muz Cumhuriyetleri olarak gördükçe -ki, görmeye devam edecek- bu konular bolca konuşulur, ancak sonuca ulaşılamaz. Cumhuriyetler, ‘’sen sallaya dur başını, ben bilirim işimi’’ diyecektir. Nitekim diyorlar da. Diasporada kıyamet kopsa anavatana sesi sivrisinek vızıltısı gibi geliyor. Bizde burada, diasporada; körler sağırlar birbirini ağırlar, diye birbirimize konuk oluyoruz.

Pekiyi…

Ne olmalı?

Çok basit. Adigeler kendi derneklerini kurmalıdır. Aynen Abhaz, Oset, Karaçay, Dağıstanlılar gibi. Birlikteliklerini kendi içlerinde sağlamalıdırlar. Sonra eğer bir konuda birlikte hareket edilmek isteniyorsa birleşilir.

Tek parti düzeni gibi tek dernek altında birleşmek düşüncesinin temelinde faşist bir anlayış vardır. Her kişi ve kurum kendini ifade ettiği ortamda olmak istemez mi? Bunun neresi yanlış?

İşin en garip yanı; tek parti düzenine karşı çıkan DP (Demokrat Parti), sağcı bir partiydi. Sağcıların temel korkularından biri de bölünmek, parçalanmak değil midir? Ne yapacağız sorusuna, benim iktidarımda ve anlayışımda yaşayacaksınız, yanıtı alırsınız. Eeee? Sizin CHP’den (tek parti dönemi CHP’si) ne farkınız kaldı? Siz değil miydiniz tek yanlı sese karşı çıkıp DP’yi kuran?

Şimdi Adigelerin kendi derneklerini kurmalarına karşı çıkan yazıları bu gözle bir okuyun lütfen.

Birlik olalım…

Tamam olalım…

Neye göre olalım?

Politikamız, dilimiz, sınırlarımız, bayrağımız, parlamentolarımız, dünyaya bakış açımız ayrı. Nasıl birlik olacağız? Eğer olacaksak, Gürcülerle, Ermenilerle, Azerilerle neden olmuyoruz?

Görüldüğü gibi temelde yapılan tahlil hataları, sonuçların da hatalı olmasına neden oluyor. Sürekli yalpalanılmasının nedeni bu. Çoğu çalışmalarda zaten ortak işler yapılıyor. En azın bu sitede gönüllü hizmet veren Çeçen, Asetin, Adige, Abhaz, Dağıstanlı bir çok arkadaşlarımız var. Bizim ortak yanımız kültürümüz korumak. Bu nedenle bu kültürlere ilişkin her türlü doküman yayına veriliyor. Kimse de kimseye sen neden Adige kültürünü öne çıkarıyorsun, Asetin dil eğitiminin bu sitede ne işi var, demiyor.

Ortak çalışmalara her zaman evet... Zorlamalara elbette hayır...


Bilmediğim için bir soruyla bitiyorum: Kuzey Kafkasya bölgesi diye adlandırılan Abhazya, Adigey, Çeçenya, Dağıstan, İnguşya, Kabardey-Balkar, Karaçay-Çerkessk ve Güney-Kuzey Osetya cumhuriyetlerinin ortak bir örgütü var mıdır?

Sivil ya da Resmi?