Ekonomik Gerçekler Güney Osetya’yı Tiflis ile Barış Yapmaya Zorlayabilir.

Gürcistan ve Rusya arasında uygulanması düşünülen vize kontrolleri küçük dağ cumhuriyeti Güney Osetya'yı izole edilmiş duruma getirebilir. 1989-1991 savaşından beri Gürcistan’dan ayrılarak şu an bağımsız durumda olan Güney Osetyalılar neredeyse bütünüyle Rusya sınırları içerisinde kalan akraba cumhuriyet Kuzey Osetya ile olan ticaret ilişkilerine bağımlılar. Ancak gelecek Ocak ayında yürürlüğe girmesi beklenen yeni vize uygulamaları Güney Osetya ekonomisini tıkayarak cumhuriyeti tümüyle aralarında olumsuz bir ilişki bulunan Tiflis Hükümetinin insafına bırakabilir.

1980’lerin sonunda büyüyen Gürcü milliyetçiliği Güney Osetya’daki ayrılıkçı hareketi tetiklemişti. İlginç olan şey ise bu zamana dek Gürcüler ve Osetler arasında hiçbir etnik sorun olmamasıydı. Aslında halklar arasında karma evlilikler çok yaygındı ve Osetlerin çoğu Gürcü’ce konuşuyordu. Ancak Gürcistan SSCB’den ayrıldığını ilan ettiğinde Güney Osetya Özerk Bölgesi’de Gürcistan’dan ayrıldığını açıkladı. Buna neden olarak da "Gürcülerin Gürcistan’ında ulusal kimliklerini korumalarının mümkün olmadığını ve "içerideki düşman" olarak izole edildikleri gösterdiler.

Gürcistan’ın ilk devlet başkanı Zviad Gamsakhurdia hemen Osetleri hain ve Sovyet imparatorluğu ajanı ilan etti ve bölgenin adını “İç Gürcistan” olarak değiştirdi. Moskova, Osetya’nın yardım isteklerine kulaklarını tıkadı ve 1989 yılında savaş çıktı. İzleyen iki yıl içerisinde Güney Osetya ve Gürcistan’da yaşayan 174 bin Oset'in 100 binden çoğu Kuzey Osetya’ya kaçtı.

Gürcü ordusu 1990 yılında başkent Tskhinvali'yi kuşattı ve çevre tepelerden bombardımana tuttu. Güney Osetyalılar ağır kayıplar verdiler ve ölülerini mezarlığa ulaşamadıkları için 5.numaralı Okulun bahçesine gömmek zorunda kaldılar. Gürcü köyü Zari yakınında 36 Oset sığınmacının katledilmiş cesetleri bulununca Gürcü ordusu kuşatmayı kaldırmak zorunda kaldı. Çünkü bu katliam Rusya ve Kuzey Osetya da şok etkisi yaratmıştı ve etnik liderler Gürcistan’a savaş açmakla tehdit etmişlerdi. Çatışmaların ve huzursuzluğun Rusya topraklarına yayılmasıyla karşı karşıya kalan Kremlin devreye girdi ve bir ateşkes sağlayıp bölgeye barış gücü gönderdi.

Ancak uzun vadeli bir politik çözüme ulaşma çabaları sonuçsuz kaldı. 1993 de G.Osetya başkanı seçilen eski tarihçi Ludvig Chibirov’da Gürcistan ile uzlaşmaya pek çaba göstermedi. Bunda Gürcü ekonomisin çöküşün eşiğinde olması ve Rusya sınırları içerisinde ticaret olasılıklarının çok daha çekici olması da önemli bir nedendi. Bunun sonucu olarak Chibirov, Gürcistan’dan tam bağımsızlık ya da Gürcistan’ın Konfederasyon olarak yeniden  tanımlanmasını isteklerinde ısrarcı oluyordu. Edvard Şevardnadze Hükümeti ise Osetlere kültürel otonomi ve kısıtlı yönetimsel haklardan fazlasını önermiyordu.

Ancak yeni vize uygulamasının devreye girmesi G.Osetyalıları güçsüz olarak Tiflis ile masaya oturmaya ve politik bir uzlaşı bulmaya zorlayabilir. 70.000 kişilik küçük nüfusu ve kısıtlı doğal kaynakları ile isyancı cumhuriyetin kendi ayakları üzerinde duramaması kesin gibi gözüküyor. Kış aylarında dağlardaki geçitler kar ve çığlar tarafından kapandığında Güney Osetya’nın dünya ile ilişkisi kesiliyor. G.Osetyalıların çoğunun başka ülkelerde akrabaları yaşıyor ve onların katkılarına bel bağlıyorlar.

Yerel ekonomi nerdeyse tümüyle Kuzey Osetya pazarlarında mandalina ve sebze satışlarına dayanıyor.

Bölge Rusya Federasyonu’na kaçak eşya sokan karteller için de bir merkez haline geldi. Bunun ötesinde bölge halkı Rusya Federasyonu ve dış ülkelerden gelen insani yardımlarla yaşamını sürdürebiliyor. Bu sene başında Avrupa Yeniden Yapılandırma ve Geliştirme Bankası, G.Osetya’nın altyapısını yeniden kurmak ve Tskhinvali de sosyal hizmetleri yaşama döndürmek için 1 milyon Dolar ayırmıştı.

Tüm bunlara karşın G.Osetya hala tam anlamıyla savaş baltasını kenara gömmüş sayılmaz. Aslında Osetya parlamentosundaki önemli bir pozisyona, sıkı ayrılıkçılardan Vyacheslav Gobozov'un atanması da Gürcistan'a karşı daha sert bir tutumun takılınacağının göstergesi durumundadır.

Tskhinvali'deki yönetimin Moskova’nın vize düzenlemesini yaşama koymayı geciktireceğini umuyor olması olasıdır. Bu da büyük olasılıkla utanç verici bir politik gerilemeden önce gösterilen son cüret olacaktır. Her biçimde Güney Osetya'nın saatlerinin sayılı olduğuna ilişkin bir  kanı vardır.

Not: Valeri Dzutsev uluslararası bir sivil toplum örgütünün Kuzey Osetya Koordinatörü’dür.