Hangi türden olursa olsun, değişiklik, insanda bir
korku, bir kuşku yaratabiliyor, çünkü söylenenlerin
karşılıksız/boş sözler olarak kaldığı durumlar
çok görülmüş olan şeylerden.
Adigey Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu kararıyla, 2010
yılı Ocak ayından başlanmak üzere ücretler, başka bir
bütçe kaleminden farklı bir biçimde ödenmeye
başlanacak. Bu farklı ödeme kapsamına cumhuriyetteki
15 bin öğretmen de alınmış olacak.
Konuyu bize daha ayrıntılı anlatması için AC Eğitim ve
Bilim Bakanı Bedadanıko Ramazan ile bir görüşme
yaptık.
- Sayın Bedanıko, ücretlerin farklı bir biçimde
ödenecek olması, kişiye ne gibi bir yarar
sağlayacak?
- Ücret sistemi yenilendiğinde, ücretler de buna bağlı
olarak artacak ve kişilerin daha istekli olarak
çalışmaları sağlanmış olacak.
- Anladığım kadarıyla, sadece sizin eğitim
bakanlığınız mensupları bu ücret artışından
yararlanmış olacaklar, değil mi?
- Hayır. Bakanlar Kurulu kararı gereğince, yerel
yönetimler çalışanları da bu yıl yeni sisteme
bağlanmış olacaklar. Karar gereğince bizim
bakanlığımıza bağlı olan kişiler, bu yıl 1 Mayıs
tarihi itibarıyla yeni sisteme bağlanmış oldular.
Tahminlerimize göre, yeni öğretim yılında 18 devlet ve
161 yerel eğitim kurumu çalışanının yeni sisteme
geçişi tamamlanmış olacak. Bu yerlerde 9 bin dolayında
kişi çalışıyor, sayının 4, 5 bini, yani yarısı
öğretmenlerden oluşuyor.
- Okul öncesi eğitim kurumlarında/çocuk yuvalarında
çalışanlar da yeni sisteme bağlanacaklar mı?
- Üzülüyor olsak da, yerel yönetimlerimizin çoğunun
çocuk yuvaları kurmak için ayıracak paraları yok. Yine
de 1 Mayıs tarihinden başlayarak kent ve rayon
yönetimleri, ücretleri yeni sisteme göre ödemeye
başlayacaklar ve buna hazırlanıyorlar. Bütün yönetim
birimleri bütçelerini yeniden gözden geçirecekler ve
bir biçimde ücret artırımını gerçekleştirmenin
yolunu bulmuş olacaklar. Bu işi tamamlamaları halinde,
1 Ocak 2010 tarihi itibarıyla yeni sisteme geçiş işi
de tamamlanmış olacak. Sonuç olarak, 2010 yılı
bütçesinde öğretmenlerin ve çocuk yuvaları
görevlilerinin ücretleri kesinlikle artırılmış
olacaktır.
- Yerel yönetimler, bütçelerini büyütebilecekler mi,
yani gelirlerini artırabilecekler mi?
- Devlet ve yerel yönetimler, eğitim çalışanları için
ayrılmış olan fona merkezden gönderilmekte olan
sübvansiyonları/yardımları bütçelerine
ekleyecekler. Böylece öğretmenlerin maaş ve
ücretlerinde yüzde 15 tutarında ortalama bir
artış sağlanmış olacak. Ancak her çalışanın ücreti
aynı düzeyde artmış olmayacak. Daha az ya da daha çok
bir artışla karşılaşacak olanlar da çıkacaktır.
Kişiden kişiye değişen bir ücret ödenecek.
- Yaşamda gerçekleşen yenilikler çoğunca insanları
ürkütebiliyor. Sözgelişi, öğretmenlere verilecek
ücretler belirlenirken, daha az ücret alacak olanlar
yeni sorunlara yol açmayacaklar mı?
- Yeni sisteme geçişte iki önemli kararı dikkate almak
durumundayız. Birincisi kişinin aldığı ücreti
düşürmeyeceğiz. Öğretmene şimdilerde ödenmekte olan
parayı azaltamayız. Çalışma saati azalmadığı, başka
bir işte de çalışmadığı ve uzmanlığında bir
düşme/gerileme olmadığı sürece ücret azalması da
olmayacak. İkincisi, belirlenen çalışma saatini
doldurmuş olan kişiye, 4330 Ruble (*) olan asgari
ücretin altında bir ücret ödenmeyecek.
Ücretler ortalama olarak yüzde 5 ile yüzde 20 arasında
artmış olacak. Ücreti en fazla artış gösterecek
olanlar 8-9 derecelerdeki yeni uzman
gençlerimiz/eğitimcilerimiz olacaklar.
- Anladığıma göre, öğretmenlerin kazanımları/muktesep
hakları ellerinden alınmayacak.
- Evet, kazanılmış haklar korunacak. Çalışanın aylığı
başka bir biçimde arttırılmış olacak ve artırılmaya
devam edilebilecek. Ancak bu artış Sözleşmeye uygun
bir artış olacak. Böylece aylığın artırılması bir
esasa bağlanmış olacak. Artışlar her bir iş yerinde,
olanaklar ölçüsünde, o iş yerinin yöneticileri
(пащэхэм) tarafından belirlenecek. Örneğin, bu tür
sevindirici desteklerle zor görevler/işler
benimsetilmeye çalışılacak, öğretmenin başarı ölçüsü
ve aldığı takdirnameler, öğretmenin bilimsel
düzeyi/öğretme becerisi, kıdemi ve köydeki çalışma
süresi gibi ölçütler dikkate alınacak ve ücret
artırımı yapılabilecek. Ayrıca ağır ve riskli işlerde
çalışanlar, çalışma saatleri dışında, geceleri
ve bayram günlerinde çalışanlar, ekip başı olanlar
ve çalışmaları denetleyenler, daire ve laboratuarlarda
çalışanlar, usta yöneticiler de
desteklenecekler.
- Orta eğitim uzmanlığı kategorisinde yer alan bir
öğretmen ayda ortalama olarak ne kadar bir aylık
alacak?
- Uzmanlaşma ölçüsüne göre, bir öğretmen en az 4400,
en çok da 4700 Ruble maaş alacak.
- Ücret artırımını belirleme yetkisi kişinin eğitim
kurumuna, kurum yöneticisine bırakılmış, bu durumda
kurum amiri keyfi davranıp kendi ücretini
aşırı yükseltmeye kalkışamaz mı?
- Kurum amir/müdürlerinin alacakları aylık
esasları sözleşmede belirtilmiş durumda, amirin
aylığı o kurumdaki ortalama aylık tutarının üç katını
geçemeyecek. Sözgelişi, müdürün maaşı, aynı
yerde, okul ya da yuvada çalışan öğretmen
ya da çocuk bakıcısı maaşının üç katını aşamayacak.
- Peki çalışana halihazırda ödenmekte olan “maddi
yardımlar” yeni sistemde de ödenmeye devam edilecek
mi?
- Evet, kurumlar çalışanlarına ücret destekleme
fonundan para aktarımı yapılabilecek. Bu aktarım,
toplumsal Sözleşmeye (коллективым Зэзэгъыныгъэу)
göre yapılacak.
- Ücretlerin yaşama geçmesi için bugüne değin neler
yapıldığını açıklar mısınız?
- Şu sıralar yerel öğretim kurumları örnek sözleşme
metinlerini hazırlıyor ve kabul ediyorlar, yeni
sisteme göre ödenecek ücretler de belirlenmeye
çalışılıyor, bu tür çalışmalar okul müdürleriyle
işbirliği içinde yürütülüyor. Müdürlerin, yeni
sisteme göre ücret ödemelerinden önce, kendi
çalışanlarına yeni sistemi açıklamaları ve
kavratmaları gerekiyor.
Kişisel görüşüme göre, yeni sistem bizim açımızdan
önemli, böylece öğretmenlik mesleğinin değeri
artmış olacak, Adigeyli bir öğretmenin eline
geçen para miktarı da artacak.
- Teşekkür ederim.
(*) 30 Ruble’nin 1 Dolar ettiği söyleniyor-HCY.