VEREM: DEVLETİN VE TOPLUMUN KARŞISINDAKİ ÖNEMLİ SORUN
HAÇ’EMIKO Aminet
Adige Mak,   24 Mart 2009
Çeviri: HAPİ Cevdet Yıldız
   
 

Günümüzden beş bin yıl öncesine gidildiğinde, verem/tüberküloz (жъэгъэуз;j’eğevız) hastalığının toplum içinde görüldüğünü yazılı belgelerden öğreniyoruz. Verem belirtilerini Hipokrat, Galen ve Acicenne’nin (İbni Sina) yapıtlarında da görüyoruz. Verem Ortaçağda bütün bir dünyada  yayılmış ve Rusya’ya da sıçramış olan bir hastalıktı.
 

Verem günümüzde de,en kötü ve bulaşıcı hastalıklardan biridir. Her yıl 7,5-8 milyon insan vereme yakalanıyor, yarım milyon kadar insan, tüberküloz nedeniyle ölüyor. Dünya Sağlık Örgütü veremi ve veremle mücadeleyi 1993 yılında, yeryüzündeki en önemli sorunlardan biri olarak ilan etti.
 

Hastalığın yaygın olduğu 22 ülke içine Rusya da var. Hasta sayısının 1990 yılından  bu yana 2,5 kat arttığını, veremden ölenlerin 4 kat arttığını görüyoruz. Zengin ve donanımlı ülkelere göre, Rusya’da vereme yakalanan çocuk sayısında 10 kat gibi bir artış söz konusu. Erken tanı durumunda iyileştirilebilen veremin kontrol altında tutulması ve yaygınlaşmaması için koruyucu hekimlik çok  önemli, geliştirilmesi gerekir,devletin ve toplumun en önemli görevi bu olmalı.

 

Adigey Cumhuriyeti’nde verem vakalarını saptama ve veremle mücadele merkezlerinin verilerine göre, 2007 yılına oranla 2008 yılında bir iyileşme var. 2008 yılında 375 verem vakası saptandı (2007’ye göre yüzde 9,7 bir azalma). Verem dispanser kayıtlarına göre, Adigey’deki hasta sayısı 3 bin 252’dir (2007’de 3 bin 332 idi). Bu arada  erkek hasta sayısı, kadın sayısından 2,5 kat daha fazla.

Uzmanların söylediklerine göre, Adigey’deki hasta sayısındaki  artış, Adigey’e yapılan  göçlerden kaynaklanıyor. 2008 yılında Adigey’e 76 veremli kişi geldi (bunların 26’sı hapishanelerden salınmış hasta). Hasta kişilerin saptanması, kuşkusuz sağlık kuruluşlarına ait bir görev. Hiçbir sağlık çalışanı bu sağlık sorununu savsaklayamaz. Sağlık görevlileri geçtiğimiz 2008 yılında Adigey Cumhuriyeti nüfusunun yüzde 54’ünü oluşturan 238 bin 349 kişiyi verem taramasından geçirdiler. Sayı, 2007 yılı taramasının aşıldığını, sorunun ihmal kaldıramayacağını gösteriyor.

Yukarıda belirttiğimiz gibi, her yıl milyonlarca insan vereme yakalanıyor. Her bir hasta, bir yıl içinde bu hastalığı ortalama 20-30 kişiye “bulaştırıyor”, bu sayının 15-20 kadarını da çocuklar oluşturuyor.
 

Uzmanların söylediklerine göre, bir evde veremli biri varsa, böylesine bir durum özellikle çocuklar için tehlike yaratıyor. Hasta olmasalar bile, çocukların 3-7 yaşları arasında verem aşısı olmaları gerekiyor. Gecikme durumunda çocuk polikliniklerinde aşı yaptırılabilir.

 

Çocuğun bir bağışıklık kazanması ve hastalığa karşı dayanıklı olması için,7 ve 14 yaşları arasında ikinci bir aşı da yaptırılabilir. Ana babaların, çocuklarının vereme yakalanmamaları için, hekimlerin tavsiyelerine uymaları gerekiyor.
 

Hekimler erken tanının  hastalıkların tedavisindeki  önemini  belirtiyorlar.40 yıldan beri tıpta röntgen kullanılıyor.Bu sayede milyonlarca  hastanın durumu öğreniliyor ve değerlendiriliyor.
 

Verem (Жъэгъэуз) sadece tıbbi anlamda bir hastalık değil,aynı zamanda bir sosyal sorundur. Veremle savaşta tıp ile toplumun el ele vermesi gerekiyor.Böyle yapıldığında, insan sağlığı daha güvenli korunmuş olacaktır.Bu durum,toplumun gelişmişliğinin bir “aynası” ve bir ölçütü sayılır.
 

AC Sağlık Merkezi (АРКПТД), veremle savaş ve vereme yakalananlara yardım amaçlı tek kuruluşumuz. AC Sağlık Bakanlığı ve Krasnodar Kray Sağlık Dairesi arasında varılan bir uzlaşmaya göre, bakım gerektiren ağır hastalar Krasnodar’a sevk edilmektedir.
 

AC klinik ve dispanserlerindeki teknik donanım bu son dört yılda çoğaldı. Sağlık Bakanlığı Koleji’ndeki bir konuşmasında,ilgili Baştabip MAMIY Nurbıy bunu vurguladı. Tıbbi tesisler yanında, 2008 yılı sonunda 7,9 milyon Ruble harcanarak bir bakteriyoloji laboratuarı kuruldu ve buraya 8,5 milyon Ruble değerinde tıbbi teçhizat kondu. Ancak merkezin hayli eksiği var. Poliklinikler ile yataklı hastanelerin ilgili  bölümlerinde tıbbi malzeme eksikliği ve etkili ilaçların zor bulunduğu belirtiliyor. Baştabip, “Sağlık sorunu, değişik programlara alınmış durumda, bu da gelecek açısından bir  umut yaratıyor” dedi