20’nci yüzyılda yaşamış Adige eğitimcilerine ilişkin “Шаги к рассвету” (Aydınlığa doğru adımlar) adlı sergi (къэгъэлъэ­гъон), dün, 26 Ocak günü AC Ulusal Müzesi’nde (Адыгэ Республикэм и Лъэпкъ музей) açıldı.  

Sergiyi düzenleyen Mariyet Kuday’ın (Къудэе Марыет) açıklamasına göre, sergi, 19’ncu yüzyıl sonu ile 20’nci yüzyıl 30’lu yıllara değin Adigelerin eğitim çalışamalarını ya da izledikleri yolu genişliğince ortaya koymayı amaçlamıştır. Kafkas Savaşı Adigelere yıkım getirmiştir. Adige ulusunun en başta gelen sorunu dil ve kültürünü unutmaması idi. O dönemlerde yaşamış ilk Adige eğitimcileri (про­светительхэp) yazı, uluslarını ve tarihlerini öğrnmek doğrultusunda ciddi çalışmalarda bulundular.  

Sergide Adige eğitimciler tarafından gerçekleştirilmiş 200 kadar çalışma örneği yer almıştır. Bunları görmek için çok sayda kişi müzeyi ziyaret etti. Ziyaretçiler arasında biliminsanları, öğretmenler, Türkiye’den dönüş yapmış soydaşlarımız, ünlü Adige eğitimcilerin akrabaları da bulunuyordu.  

Sergi açılışına geleni ziyaretçiler AC Kültür Bakanı Birinci Yardımcısı Anfisa Vasileva sergi açılışına gelenleri selamladı. Adigelerin kültürünü, Adige ulusunun  içinden yetişmiş böylesine ünlü eğitimcileri gençlerimize göstermek için bu gibi sergilerin anlamı  büyüktür. Görev tam zamanında yerine getirilmiş oluyor. Bu bakımdan Müze çalışanlarına da teşekkür ediyorum” dedi.  

Mariyet Kuday: “Sergiyi ünlü Adige eğitimci Hangerıy’ın (Хъанджэрые) 200’ncü doğum yıldönümü nedeniyle açmış bulunuyoruz. Sergide Sovyet iktidarının kuruluş yıllarında yaşamış Adige eğitimciler, Türkiye’den gelip  öğretmenlik yapmış aydınlara geniş bir yer ayrılmıştır. Onların kullanmış oldukları okul kitaplarını da sergiliyoruz. Adigelerin Arap ve Latin hafleriyle Adigece yazdıkları dönemler de yaşanmıştır. Bunların örneklerini sunuyoruz. Sergide Adige bilimine katkıda bulunan herkesi tanıtmayı isterdik, ama çok kişiye ilişkin yeterli bilgilere ulaşamadık. Bunlar ve haklarında az bilgimiz bulunan eğitimcilerimize ilişkin çalışmalarımızı sürdürüyoruz”.  

Mariyet’in açıkladığına göre, sergide Adige kadın eğitimcilere ilişkin bir bölüm de var. Kadın bölümü, ilk kadın oyun yazarı Dolethan Natho (Натхъо Долэтхъан) ile Adige ulusun kültürünü koruma içerikli çalışmalarıyla bilinen Minkutase Azemat (Азэматэ Минкъутасэ) anısına açılmıştır.  

Toplantıda biliminsanı Ruslan Mamıy, Türkiye’den dönüş yamış soydaşımız Necdet Meşfeşu- Hatam- (МэщфэшIу Нэдждэт) ve başkaları da söz alıp birer konuşma yaptılar. Konuşmacılar özellikle bir noktayı vurguladılar:Adigeler ne denli zor bir yol izlemiş olsalar bile, dil ve kütürlerini korumayı başardılar. Onur duymamak elde değil. Bu olumlu geçmişi, ünlü eğitimcilerimizi asla unutamayız. Gelecek kuşaklara bu yapıcı örnekleri yeterince iletmemiz, bu görevi daha yetkin bir biçimde ilerilere taşımamız gerekir.