GÜÇLÜKLER AŞILMAYA ÇALIŞILIYOR

 

NEHAY Ramazan (Нэхэе Рэмэзан)
Adige Mak,  21 Ocak 2009
Çeviri: HAPİ Cevdet Yıldız

   
 

AC Penejukaye Gıda Üretim Üniteler  Kompleksi  Genel Müdürü, AC Meclisi Khase’de milletvekili Nalbıy Hateğu (Хьатэгъу Налбый), günümüz sorunları üzerinde çalışan bir uzman, başkan, insanların sıkıntılarının farkında olan biri.  Dar gelirli yüz kişinin, bu yılın ilk altı ayı boyunca “Adige Mak” gazetesi  ile görüşme yapmasını istemesine destek veriyor.

“İki yıldır bu kuruluşun başında bulunuyorum” diyor Nalbıy Hateğu ve durumu anlatmaya başlıyor: ”İlkönce çalışma koşullarını iyileştirme, her bir ünite adına en yararlı çalışma yöntemini bulma ve uygulama, fabrikanın üretim kapasitesini geliştirme, üretim disiplinini güçlendirme ve işçilerin daha özenli çalışmalarını  sağlama gibi konular üzerinde durduk.

Bu süre boyunca çözdüğümüz güçlükler  az değil. Bütün üretim atölyelerimizi yeniden düzenledik, tesisatları sağlamlaştırdık. Şarap üreten  ünitemiz birkaç yıldan beri kapalıydı. Bunun  nedeni lisans çıkartma güçlükleri ve para yokluğu idi. Şimdi sorunları çözüp üniteyi faaliyete geçirdik. Öğütme (değirmen ünitesini ve ayçiçeği yağını çıkarma ünitesini de tamamladık, çalışanların aldıkları ücretleri de artırdık.

“Öyle de olsa” diyor genel müdür, ”Yine de hedeflerimize tam ulaşmış değiliz. Bunları saymaya kalkışırsak konuşma uzar. Bazılarını söyleyeyim. Daha önceleri şarap (санэ), daha çok üzümden ve  güney yörelerinde yetiştirilen diğer meyvelerden  üretiliyordu. Bu gibi şeyler yerler Kuban, Adigey ve diğer komşu yörelerden karşılanıyordu.

Önceleri Penejukay fabrikasında üretilen değişik tür şaraplar trenlerle Sibirya ve Ural gibi bölgelere gönderiliyordu. Şimdi pazarlara ulaşmak, sarsıntılar ve diğer nedenler yüzünden  zorlaşmış durumda. Şimdi şarap üretimi, üzüm, elma ve diğer meyvelerin daha zor yetiştiği Kuzey oblastlarına (хэку)  kaymış durumda. Örneğin, sadece Leningrad oblastında (хэку)  28 şarap fabrikası var. Moskovsk, Orlovsk ve diğer kuzey oblastlarında da durum aynıdır.

Peki, o yerler şarap üretilen hammaddeyi, meyveleri nerelerden buluyorlar?Hammaddeyi Şili, İspanya, Avusturya ve Arjantin gibi dış ülkelerden alıyorlar. Bunların kalitesini ve sağlıklı olup olmadığını bilmeden, bol miktarda şarap üretiyorlar.

Bu bir. İkincisi, yukarıda belirttiğim gibi, daha önceleri ürettiğimiz şarap tren ve tır kamyonları ile Kuzey’deki yörelere götürülüyordu. Şimdi sevkıyat dumuş durumda. Güney yörelerinde üretilen şarabı dışlamak için, sevkıyat bedeli  ağırlaştırıldı, yani böyle bir düzenleme yapıldı. Moskovsk oblastında bu kadar hammaddeden 0. 7 litre üretim üzerinden 44 bin litre (бэшэрэб) şarap üretiliyor. Bu kadar şarap için gerekecek  hammaddeyi Kuzey oblastlarına göndermek için bizim fabrikamızın birkaç tır kamyonu kiralaması yeterli. Bize bildirildiğine göre, böyle bir aracı Moskova’ya göndermek için 150 bin Ruble isteniyor. Bu da nakliye bedelinin pahalı olduğunu gösteriyor. Bu nedenle sevkıyat yapamıyoruz. Ancak bu konuda  Kuzey yöreleri bizim gibi bir sıkıntı duymuyor, dış ülkelerden gerekli hammaddeyi getirtiyorlar ve sessizce tatlı paralar kazanıyorlar. Kuban yöreleri olarak, biz onlarla rekabet edemiyoruz.

Ramazan Nehay: Peki şimdi ne yapacaksınız?Şarap üreten bölümü kapatacak mısınız?

Nalbıy Hateğu: “Şarap fabrikasını çalıştıracağız, güçlüğü aşmanın bir yolunu bulacağız, yaşayacağız, ayakta kalacağız ve çalışacağız, umutluyuz. Geçen yıl 500 ton elma işledik. Bu yıl kapasiteyi iki bin tona çıkaracağız. İki üç yıldan beri asma bağlarını canlandırma çalışmaları yapıyoruz. Tevçoj rayonu Krasnenki beldesinde (поселкэ Красненскэ)  170 hektarlık (1700 dönümlük) bir alanda bağ dikimi yaptık. Hedef 200 hektarı aşmak. 50 hektara elma, 27 hektara da erik dikmeyi düşünüyoruz.

İlk parti diktiğimiz asmalardan bu yıl 20 ton üzüm elde ettik. Asma bağlarında 70 kişi çalışıyor. Ücretler az sayılmaz, traktör sürücülerine 14-16 bin Ruble, bağlarda çalışanlara da 11 bin Ruble aylık ödeniyor. Şimdilik Leningradsk ve Moskovsk oblastlarına şarap hammeddesi yollamakla yetiniyoruz. Ancak bu yıl kaldıracağımız asma ürününden biz de iyi ve kaliteli şarap üretimine geçeceğiz”.

Helva üretim bölümümüz de üretime geçti. O ünitenin başındaki Mariyet Hadeğal deneyimli bir uzman.

Nalbıy Hateğu ile Mariyet Hadeğal’ın anlatığına göre, ünite önceleri üç vardiya çalışıyor, ayda 200-250 ton helva üretiyormuş. Şimdi tek vardiya çalışılıyor. Önceleri -13 yöreyi kapsayan- Güney Federal Okrugu’nda bir tek Penejukay fabrikası (Пэнэжьыкъое комбинат) vardı, şimdi Kabardey-Balkarya Cumhuriyeti, Armavir, Korenovski ve başka yerlerde de helva fabrikaları var. Bu nedenle helvamızın satışı zorlaştı. Uzun zamandan beri bizim üretimimizin kaliteli olduğunu bilen İjevsk, Orsk, Naberejnıye Çelnı ve diğer oblastlar helva alımlarını sürdürüyorlar.

Mariyet Hadeğal: Helva üretim ünitemiz büyük değil, sadece on kişi çalışıyor. Günde 4, 5  ton kadar helva hazırlıyoruz. Larisa Cendere (Джэндэрэ Ларисэ), Zoya Tığuj, Kaplan Hacebıyeko ve başkaları çalışkan işçilerimizden. İşçilerin hepsi övgüye değer kişiler.

“Helvamız görünüm ve tadıyla kusursuz, mükemmel” diye söze karışıyor genel müdür. ”Pahalı da değil, kilosu 38 Ruble. Ancak helvamız Adıgekale kenti  ve Tevçoj rayonu dükkanlarında satılmıyor, buna karşın komşu kraydan (krasnodar Kray) ve Rostov oblastından getirilme helvalar kilosu 65 Ruble’den satılıyor” diyor.

Ekmek üretimi için de planlamaları var. Bir ekmek fabrikası kurmayı  düşünüyorlar. O takdirde üretim kapasitesi ve kalite gelişecek, daha büyük işgücü sağlanacak. Şimdilerde Zare Hut’ıj yönetimindeki bölüm, yumuşak ve lezzetli francala ekmek, peynir, bunları saklama ve paketleme işlemleri, kurabiyeler ve böylelerini hazırlamakla uğraşıyoruz, düşündüğümüz fırını üretime geçirdiğimizde, ürün çeşidimiz de çoğalacaktır.